Trams in Den Haag (HTM)

Het boegbeeld van de HTM was jarenlang de PCC. In 1949 verschenen de eerste PCC’s in Den Haag. Dat was een uit de Verenigde Staten afkomstig tramtype. De afkorting PCC staat voor Presidents’ Conference Committee, een comité van tramdirecteuren dat een moderne standaardtram ontwikkelde. De HTM heeft er 234 gehad. In 1993 ging de laatste buiten dienst, maar er rijden nog steeds enkele exemplaren rond als Tourist Tram.

De opvolger van de PCC was de GTL: de Gelede Tram Lang. Vanaf 1981 zijn 147 GTL's gebouwd. De opvolger is de Avenio, een lage-vloertram die sinds 2015 in Den Haag is te zien. De eerste lichting hiervan bestaat uit 60 exemplaren.

Lees ook het interview met Edvard Niessing: een omroeper op de tram.

Den Haag HS, 31 juli 1970. PCC-car 1131 (lijn 9) op de Koninginnegracht ter hoogte van de Laan Copes van Cattenburg. Op de tweede foto PCC 1181 (lijn 12) voor het uit 1891 stammende HYSM-station. Dit station is net als het station van Haarlem ontworpen door D.A.N. Margadant.

HTM in de binnenstad van Den Haag, 26 juli 1972:

PCC 1127 op lijn 6 (Bezuidenhoutseweg ter hoogte van de Rijnstraat)
PCC 1191 op lijn 12 (beginpunt Staatsspoor in de Rijnstraat)
PCC 1215 en 1230 op lijn 9 resp. 3 (op het Toernooiveld)
PCC 1334 en 1333 op lijn 3, tussen de Kevers (Zoutmanstraat/Vondelstraat)

Scheveningen, 19 mei 1993: lijn 7 naar Leidschendam. Den Haag, 22 augustus 1996: lijn 9 naar Scheveningen.

Madurodam, 22 augustus 1996. Een Haagse tram in een Hollands landschap.

Den Haag, 23 mei 2001. Ontmoeting tussen TS en SHTM op het Korte Voorhout. Den Haag, 5 oktober 2003. NZH A327 naast HTM-bus 327 op het Frans Halsterrein. Het Haags Openbaar Vervoermuseum (HOVM) organiseert regelmatig ritten, ook in samenwerking met andere organisaties zoals het Haags Bus Museum. Foto's Raymond Naber.

NBM-tram met goederenwagen in september 1938 op de lijn Utrecht-Zeist (foto Cramer). Op de tweede foto een NZH-tram te Scheveningen, bestaande uit A327+B37+C32. Deze combinatie heeft op 4 juni 2005 (Vlaggetjesdag) door Den Haag gereden. Foto Raymond Naber.

Delft, 4 november 2005. GTL 3047 (nog op ouderwetse draaistellen, loopt soepel door de bocht) bij de Sadatweg. Foto Rienk Mebius.

Scheveningen, 20 juli 2016. Omroeper Edvard Niessing op de bok van GTL 3014. De tram is klaar voor vertrek.

Modellen van HTM-trams, gebouwd en gefotografeerd door Wout Verspuy. De modellen zijn gebouwd op schaal 1:20. Ze zijn voorzien van LGB-motoren en kunnen op LGB-rails rijden. Gebruikte materialen zijn aluminium, hout, kunststof en glas. De reclame op de wagens zijn op de pc gemaakt met Adobe Photoshop. Wout heeft tot nog toe de volgende modellen gebouwd: "ombouwer" motorrijtuig 36 uit 1931, motorrijtuig 294 uit 1925, aanhangrijtuig 351 uit 1942 en aanhangrijtuig 617 uit 1911 (niet op de foto).

"Mientjes droom". Naar een schilderij van de Haagse kunstenaar Herman Berserik (1921-2002). De plaat komt uit de Viva nr. 48 van 28 november 1980. In het interview hierbij zegt de schilder: "Hier staat mijn vrouw op als kind. Zij heeft mij namelijk vroeger eens verteld dat zij droomde dat zij als kind door de kinderjuffrouw op de tram werd gezet. De kinderjuffrouw sprong er dan vanaf en zij reed weg, volledig in paniek. En hier gaat de kinderjuffrouw ook: ik heb haar geschilderd als schim." De trams zijn natuurlijk van de HTM, terwijl Mientje in het midden staat met haar hoepel. In de achtergrond zien we nog iets stomen.


Openluchtmuseum, 25 september 2005. Motorwagen 274 van de HTM.


Bunnik, december 2013. Motorwagen 274 van de HTM uitgevoerd in aardewerk. Met ledlampjes.

HTM-trams bij Den Haag HS: 31 juli 1970 en 28 december 2007. PCC 1181 op lijn 12, en GTL 3134 op lijn 16. Het uit 1891 stammende HIJSM-station is net als het station van Haarlem ontworpen door D.A.N. Margadant.

Den Haag, remise Zichtenburg, 2 maart 2006. Presentatie van HTM 4002, bestemd voor RandstadRail. Foto Wouter Adriaanse.

Amstelveen, Handweg, 1 juni 2009. Dit lijkt op een wat scherp afgestelde ahob. In werkelijkheid is dit een hbhob: handbediende halve-overwegbomen (voor zowel het sluiten als het openen van de overweg moet worden gesleuteld). Niet te verwarren met een hahob: een halfautomatische ahob (sluiten met de hand, openen gaat automatisch). Inmiddels zijn deze overwegbomen verdwenen. De tram is een Haagse PCC-car die rijdt op de Elektrische Museumtramlijn Amsterdam. Foto Bart Gerritsen.

Tweeramer HTM 2 uit 1904 verzorgde op de Kroningsdag 30 april 2013 prachtig versierd een aantal ritten tussen Scheveningen Noorderstrand en de Grote Kerk over de voormalige route van lijn 8 (momenteel lijn 1). De tram had de uitstraling gekregen zoals bij het 10-jarig jubileum van Koningin Wilhelmina in 1908. Foto TS.

Arnhem, 18 juni 2016. De gepavoiseerde Haagse tweeasser 274 in het Openluchtmuseum.

Scheveningen, 20 juli 2016. 'Buitenlijner' 58 met bijwagen 779 in de HTM-remise.

Den Haag, 20 september 2018. Een tram van R-Net op lijn 9 nadert de halte Madurodam.

Haagse Tram. Een rit per electrische tram door de Residentie. Door A. van Kamp. Uitg. A van Kamp, Heiloo, 1988. ISBN 9072721012.

Honderd jaar hoogspanning. Jubileumuitgave van HTM Personenvervoer NV, Den Haag 2004. Op 6 augustus 1904 reed de eerste elektrische tram in Den Haag. In dit aardige boekje was geen ruimte om aandacht te besteden aan de grote problemen die men in die tijd had met de nieuwe tramtunnel. Er wordt wel even vooruit gekeken naar de toekomst: Randstadrail.

Zie ook:

Interviews:

Websites:

vorige start omhoog