Protos en andere treinstellen van Connexxion

Fahrzeugtechnik Dessau was een leverancier van treinonderdelen. Op een dag kwamen ze op een goed idee: van de treinonderdelen die wij aan andere fabrikanten leveren, kunnen we ook zelf een trein in elkaar zetten. Zo werd de Protos geboren. Maar de andere fabrikanten hadden er opeens een concurerent bij, en bestelden daarom geen onderdelen meer bij Dessau. Daardoor ging Dessau failliet en daar heeft Connexxion, die Protossen had besteld voor de Valleilijn, nog flink last van gehad. Daarom hebben er ook nog een tijd van de NS gehuurde Plan V's gereden.

Protos is het Griekse woord voor ‘eerste’ (πρώτος). Ik weet niet of de fabrikant dat zelf ook wist.

De vijf Protossen dragen de nummers 5031 t/m 5035. Het nummer 5036 was bestemd voor het prototype, maar dat treinstel is door het failliet van de bouwer nooit aan Connexxion geleverd.

Andere treinstellen

Sinds 2013 bezit Connexxion een elektrische GTW, treinstel 5037. Dat heeft een tijd bij Arriva gereden maar keerde daarna weer terug op de Valleilijn. Connexxion bezit sinds begin 2018 twee treinstellen type Flirt3, de nummers 5038 en 5039. Voordat deze elektrische treinstellen werden geleverd reed Connexxion met twee van dochteronderneming Breng geleende diesel-GTW's; deze moesten altijd met elkaar gekoppeld rijden.

Namen

Enkele treinstellen van Connexxion dragen namen:
Protos 5031 - Henk Lambooij
Protos 5033 - Hans van Daalen
Protos 5035 - Marijke van Haaren
Flirt 5038 - Conny Bieze

Zürich Hbf (fabrieksfoto/fotomontage)

Der erste Serienzug verläßt am Samstag, 21.07.2007, den Hauptbahnhof Dessau und wird am 22.07.2007 in Eindhoven (Niederlanden) eintreffen. Dort tritt er seine dynamische Inbetriebsetzung an. Diese beinhaltet unter anderem Tests zur Energieversorgung, Zugdetektion und elektromagnetischer Verträglichkeit, damit das Gesamtsystem der Zugeinheit kompatibel zum niederländischen Netz ist.

Die Serienzüge besitzen im Gegensatz zum silberfarbenen Prototypen-PROTOS eine blaue Hülle. Diese paßt sich an das von der Provinz Gelderland vorgeschriebene Farbkonzept an. Das blaue Außendesign mit dunkelblauer Welle, die Bestuhlung in einem warmen Gelbton mit wiederkehrender Welle und Holzintarsien widerspiegeln das Landschaftsbild der Region als Wasser, Sand und Wald. Den Kopf des Zuges bestimmt eine 1m2 große Fläche in Signalfarbe gemäß den niederländischen Sicherheitsbestimmungen.

Der Prototyp des PROTOS bestritt bisher die Zulassungsfahrten in den Niederlanden. Er verbleibt zunächst dort zur Schulung von Lokführern. Außerdem wird er zum Tag der offenen Tür „75 Jahre NedTrain Amsterdam“ am 15. September 2007 zu besichtigen sein, bevor er zur Fahrzeugtechnik Dessau zurückkehrt. Vertragsgemäß werden noch weitere vier Serienzüge folgen, da das niederländische Verkehrsunternehmen Connexxion fünf zweiteilige Elektro-Triebzüge geordert hat. Ab September 2007 finden sie ihren Einsatz im Personenverkehr auf der Strecke Valleilijn zwischen Amersfoort und Ede-Wageningen.

Der PROTOS ist ein elektrisch oder dieselelektrisch angetriebener Niederflur-Regionalzug. Er kann 2-, 3-, oder mehrteilig ausgeführt werden und ist bezüglich Antriebsart und Inneneinrichtung flexibel gestaltbar. Mehrfachtraktionen sind möglich. Bezüglich der Crashsicherheit entspricht er bereits jetzt der kommenden Norm prEN 15277. Eine besondere Leistungsfähigkeit des PROTOS besteht in konstant bleibenden Werten von Geschwindigkeit und Beschleunigung, die unabhängig von der Anzahl der Wagen des Triebzuges sind. Das wird gewährleistet durch je ein angetriebenes Drehgestell pro Wagen (Standardausrüstung des PROTOS). Von der technischen Konzeption bis zur Auslieferung des ersten Serienzuges vergingen nur 30 Monate.

Die FTD Fahrzeugtechnik Dessau AG wurde 1995 gegründet und hat sich zu einem anerkannten Anbieter für die Schienenfahrzeugbranche entwickelt. Das Produktangebot umfaßt Fahrzeuge, Wagenkästen, Antriebssysteme sowie FTD-Türmodule. Highlights waren bisher die Entwicklung und der Bau des Luxus-Reisezuges „Metropolitan“ für die Deutsche Bahn im Jahr 1999 sowie des Prototyps des Leichten Innovativen Regionalexpress, des „LiREx“, für Alstom LHB im Jahr 2000. Damit konnte das Unternehmen seine Kompetenz in der Entwicklung und Herstellung kompletter, anspruchsvoller Fahrzeuge unter Beweis stellen. Seit Mai 2006 ist die Fahrzeugtechnik Dessau Mitglied der ZAO Transmashholding, dem größten Unternehmen im russischen Schienenfahrzeugmarkt.

Persbericht Fahrzeugtechnik Dessau, 21 juli 2007

Eindhoven, 28 maart 2007. De eerste Protos. Hiermee vonden proefritten plaats tussen Eindhoven en Venlo. Foto's Marcel van Eupen.

Amersfoort, 3 juli 2007. Het prototype van de Protos, die proefritten reed op de Kippenlijn Valleilijn. Foto René Drost.

Amsterdam, onderhoudsbedrijf Zaanstraat, 15 september 2007. Het prototype van de Protos. De bedoeling was om dit treinstel aan te laten passen, zodat het technisch gelijk zou worden aan de vijf seriestellen (5031-5035). Het treinstel, dat nummer 5036 zou krijgen, is echter nooit in dienst gekomen. In plaats daarvan kwam er een GTW, nummer 5037.

Apeldoorn, 7 september 2007. Connexxion zou vanaf 10 september de nieuwe treinstellen gaan inzetten op de Valleilijn. Aanvankelijk waren er te weinig treinstellen en werden er Plan V's van NS gehuurd. Foto NN.

Valleilijn, medio augustus 2007. Dat iemand kans ziet om 's nachts treinen aan de buitenkant te besmeuren, daar kan ik me nog iets bij voorstellen. Maar als een zekere "Dreamer" op zijn gemak het complete interieur van een treinstel kan behandelen, dan moet er wat anders aan de hand zijn. In dit geval gaat het om het ontbreken van toezicht. Connexxion vindt het te duur om conducteurs in te zetten, zodat de jeugd (waaronder veel zogenaamd christelijke scholieren uit Barneveld en Lunteren) onbelemmerd tekeer kan gaan. Oppakken en kaalplukken, lijkt me het devies. Bestaat het speciale graffititeam van de politie eigenlijk nog? Deze foto van treinstel 836 is gemaakt door Benjamin van Waart.

Ede-Wageningen, 2 september 2007. Treinstel 838, een week voordat Connexxion de gehuurde treinstellen moet teruggeven aan de NS, in de staat waarin ze zich aan het begin van de huurperiode bevonden. Dat zal een kostbare zaak worden. Aan de andere kant heeft Connexxion wel veel geld bespaard door vrijwel geen conducteurs of andere bewaking in te zetten.

Amersfoort, 1 september 2007. Deze creatieve geest heeft een ander deel van treinstel 838 onder handen genomen. Je zou dit inverse graffiti kunnen noemen: patronen uitsnijden uit op treinen geplakte stickers. Spuiten is zó 2006! En je hoeft er ook geen spuitbussen voor te jatten, alleen maar een Stanleymes. Foto Mark de Koning.

Bijna-botsing bij Barneveld Noord?

Op 8 juli 2008 zond het programma Eén vandaag een reportage uit over de roodlichtpassages bij Connexxion. In deze uitzending werd een foto getoond, gemaakt door Jasper Dekker, die op 12 februari ooggetuige was van wat volgens hem een bijna-botsing was. In werkelijkheid had de machinist van de verkeersleiding opdracht gekregen om voorbij het rode sein kop te maken. Lees meer.

Barneveld Noord, 26 december 2007. "Wacht tot het rode licht gedoofd is. Er kan nog een trein komen." Maar deze overweg heeft geen rood licht, en het is enkelspoor dus waar zou die andere trein vandaan moeten komen? Het bordje "stillere treinen" slaat op de Protos die hier tegenwoordig rijdt, en die inderdaad minder kabaal maakt dan Plan V. Foto Bart Gerritsen.

Barneveld, 24 juli 2009. Na vele protesten van omwonenden over de stille Protossen die vier keer per uur tussen Bnc en Amf pendelen, heeft ProRail besloten op de tot nu toe onbewaakte Esweg in Barneveld AKI's te plaatsen. In 2006 is een programma gestart om alle AKI's te vervangen door AHOB's of mini-AHOB's, dus het is merkwaardig dat er bij Barneveld weer een nieuwe is geïnstalleerd (de overweg in de Esweg gaat overigens verdwijnen). Foto Martin Kaptein.

Amersfoort Bokkeduinen, 24 september 2010. Onderhoud aan een Protos in de werkplaats van Connexxion.

Valleilijn, 24 september 2010. Op deze enkelsporige lijn kunnen de treinen elkaar alleen bij stations kruisen. Klik hier voor filmpjes van cabineritten over de Valleilijn.

Amersfoort, 8 januari 2011. Protos 5035 sleept de bij Ede defect geraakte Plan V 867 naar een opstelterrein.

Bunnik, 2 oktober 2011. De machinisten van Connexxion rijden niet alleen over de Valleilijn. Ze moeten ook wegbekendheid hebben op de omleidingsroute via Utrecht. Protos 5034 kwam tijdens een zondagse instructierit voor onze lenzen, rijdend richting Ede-Wageningen. Aan de bomen te zien is in Bunnik de Indian Summer nakend.

Amersfoort Bokkeduinen, 16 oktober 2011. Protos 5032.

Ede-Wageningen, 24 juni 2016. Treinstel 5037 van Connexxion staat op het punt te vertrekken naar Amersfoort. Dit is de enige GTW op de Valleilijn, naast de vijf Protos-stellen (5031-5035). Foto Jan de Kroon.

Amersfoort, 8 februari 2018. Treinstel 5039 staat op het punt te vertrekken als trein 31321 naar Ede-Wageningen. Deze nieuwe aanwinst van Connexxion, een Flirt3, is samen met de 5038 in de plaats gekomen van de twee dieselstellen die een tijd lang onder de draad hebben gereden over de Valleilijn. Foto Jan de Kroon.

Ede-Wageningen, 25 januari 2020. Protos 5032 staat gereed voor vertrek naar Barneveld en Amersfoort. In augustus 2022 heeft op dit emplacement een grote verbouwing plaatsgevonden.

Op 3 april 2022 reden er na het middaguur geen treinen meer in Nederland. Helemaal geen treinen? Neen: een eenzame Protos slaagde erin een rit te maken vanaf Ede-Wageningen naar Utrecht en Amersfoort. Machinist Bas Meijer registreerde deze rit vanachter zijn cabineraam, terwijl onze camera vanuit de beschutting achter Blokpost Bunnik de passage vastlegde. Voor het vertrek uit Ede-Wageningen maakte Jan de Kroon een foto van Protos 5035 naast Flirt 5038.

In een Protos van Barneveld naar Amersfoort

Valleilijn, 24 september 2010. Kijk mee over de schouder van de machinist van een Protos van Connexxion.

Cabineritten

Klik hier voor filmpjes van enkele cabineritten.

Bunnik, 27 februari 2016. Proefrit met een voor de Valleilijn bestemde VIRM.

vorige       start       omhoog