Tsjechoslowakije

Sinds 1993: Tsjechië en Slowakije. De spoorwegmaatschappij ČSD werd toen gesplitst in ČD en ŽSR.

ČSD = Československé státní dráhy. ČD = České dráhy. ŽSR = Železnice Slovenskej republiky.


Nummersysteem Tsjechische spoorwegen

Bij locomotieven zit in het serienummer informatie opgeslagen over de aard van de locomotief. Bijvoorbeeld stoomloc 475.1119:

  • Het eerste cijfer geeft het aantal gekoppelde assen aan. Bij deze loc zijn dat er dus 4.
  • Het tweede cijfer, met daarbij opgeteld een 3 en vermenigvuldigd met 10, geeft de maximum snelheid aan. Bij deze loc dus (7+3)x10 = 100 km/uur.
  • Het derde cijfer, met daarbij opgeteld 10, geeft de aslast aan. Bij deze loc dus 5+10 = 15 ton.

Het eerste cijfer achter de punt hoort bij het serienummer, de volgende cijfers geven het volgnummer aan. In dit voorbeeld gaat het dus om loc 119 uit de serie 475.1.

Bij diesellocomotieven werkt het net zo. In dit geval staat er een T voor het serienummer. Bijvoorbeeld loc T679.1263 heeft zes assen, een maximum snelheid van 100 km/uur en een aslast van 19 ton.

Schirnding, 5 september 1972. CSD-loc T679.1263 is zojuist de Beierse grens gepasseerd met een D-trein uit Praag.

Loc T679.1263 is in 1970 gebouwd in Rusland. Dit type (bijnaam Taigatrommel) is ook aan andere Oostbloklanden geleverd. Bijvoorbeeld aan de DR als V120.
 

Summerau (Oostenrijk), 23 augustus 1973. Dieselelektrische loc T669.1100 heeft zojuist een goederentrein uit Tsjechoslowakije over de grens gebracht. De trein zal worden overgenomen door een Oostenrijkse 52-er.
 

Summerau, 23 augustus 1973. CSD-stoomloc 475.1119 met de één keer per dag rijdende trein uit Horni Dvoriste. De passagiers kunnen overstappen in tweeassige rijtuigen, die door een 52 van de ÖBB naar Linz zullen worden gebracht. De loc is gestationeerd in Budejovice (Budweis).

Summerau, 23 augustus 1973. Loc 475.1119 poseert even voor de fotograaf, voordat ze terugkeert naar Tsjechoslowakije. De serie 475.1 is vanaf 1947 gebouwd door Skoda: 147 exemplaren voor de CSD en 25 voor Noord-Korea. In 1989 bracht 475.179 samen met 498.022 een bezoek aan Nederland. Bijnaam van dit type: "Šlechtična" (edelvrouw).
 

Summerau, 24 augustus 1973. Tussen dit station en de andere kant van de grens rijdt één personentreinenpaar per dag. Loc 475.1119 met de trein naar Horni Dvoriste. Ze passeert daarbij Oostenrijkse 52-ers op de keerdriehoek. Klik hier voor meer foto's in Summerau.
 

Gmünd NÖ (Oostenrijk), 31 augustus 1973. Loc 556.0506 loopt binnen met een goederentrein uit Tsjechoslowakije. Na zonsondergang fotografeerde ik dezelfde loc, gereed staand met een personentrein de andere kant op. Van deze serie zijn vanaf 1952 510 exemplaren gebouwd door Skoda, in locomotieffabriek Lenin te Plzeñ. Bijnaam "Štokr".
 

Gmünd NÖ, 1 september 1973. In de avondzon komt loc CSD 556.0506 voorbij. We staan vlak bij het IJzeren Gordijn; de gewapende bemanning van het huisje boven het spoor houdt onze bewegingen nauwgezet in de gaten. Klik hier voor meer foto's in Gmünd NÖ.
 
 

Utrecht CS en Overvecht, 28 juli 1989. CSD-loc 475.179 reed een rit in opdracht van het Pensioenfonds van de NS. Deze extra ritten, voor gepensioneerde NS'ers, waren altijd volgeboekt, in tegenstelling tot de ritten voor het gewone publiek.

Zoeterwoude Rijndijk, 25 juli 1989. Tsjechische stoomloc 475.179 tijdens een rondrit. Foto gemaakt door geluidjager Dick van Aggelen.

Rotterdam Goederen, 3 augustus 1989. Tsjechische stoomloc 498.022, bijnaam "Albatros".

Museum Luzna Rakovnika (Praag), begin mei 2005. Foto Bertus Kers.

Stoomdom
Boven op stoomlocomotieven zie meestal je een flinke bult: dat is de stoomdom. Hierin bevindt zich een kraan waarmee de stoomtoevoer naar de cilinders kan worden geregeld. Dit is de regulateur, die door de machinist wordt bediend met een grote hefboom. Er zijn ook locomotieven waarop de stoomdom niet of nauwelijks te zien is.

Dubbele stoomdom
Opvallend aan de loc op deze foto zijn de twee stoomdommen, onderling verbonden door een horizontale buis. Een dubbele stoomdom werd vaak toegepast op locomotieven die op steile hellingen dienstdeden. Het doel was te voorkomen dat er water in de regulateur en van daaruit in de cilinders kon komen. Dit kon ernstige gevolgen hebben. Niet alleen zou de trein stil komen te staan op een ongelukkige plaats, namelijk op een helling, maar bovendien zouden de cilinders hierdoor ernstig beschadigd kunnen raken. In tegenstelling tot stoom is water slecht samen te persen.

Zand
De derde bult is geen stoomdom maar een reservoir voor het strooizand (dit is te zien aan de buizen die langs de ketel naar beneden lopen). Het zandreservoir plaatste men graag boven op de ketel, zodat het zand door de hitte goed werd gedroogd.

Museum Luzna Rakovnika (Praag), begin mei 2005. Op de schoorsteen een grote vonkenvanger. Foto Bertus Kers.
 

Trebic, 28 juni 2005. Locomotieven van de Tsjechische spoorwegen (CD = České Dráhy). Foto's Feike Cammenga.
 
 

Materieel van de JHMD. Deze maatschappij exploiteert de lijn van Jindrichuv Hradec naar Nova Bystice in het zuiden van Tsjechië. Er wordt ook nog met stoom gereden, zoals loc U037.002. De railbus rechtsonder is een normaalsporige trein van de Tsjechische spoorwegen. Feike Cammenga maakte deze foto's op 2 en 3 juli 2005 in Jindrichov Hradec.

Twee DE3-stellen (125 en 193) zijn op weg naar Slowakije. Op 17 mei 2007 gefotografeerd in Decin Vychod (Tjechië), getrokken door loc 203 507 en LK 2, op 20 mei 2007 in Kuty (Slowakije), getrokken door BRKS 771 507-1. Foto's Daniël Friederichs.

Praha-Holešovice, 7 maart 2008. Een kantelbaktrein van de CD, serie 680, maximumsnelheid 250 km/uur. Dit is een Pendolino, een ontwerp van Fiat Ferroviaria (tegenwoordig Alstom). Foto Fabian Vendrig.

Dieselloc serie T698.0 gebouwd door ČKD Praha. Uit een boekje met fabrieksfoto's (pdf).

ČD serie 230. Een polyester e-loc uit 1966. Motorloos H0-model van Editions Atlas.

ČD serie 263 uit 1984. Motorloos H0-model van Editions Atlas.

Tsjechische postzegels.

Praag, 17 oktober 2011. Putdeksel met afbeelding van het hoofdstation Praha hlavní nádraží (Praha hl.n). Foto Kees Volkers.

Neue Dampflokomotiven in Europa. Hanns Stockklausner. Verlagsbuchhandlung Natur und Technik. Wien, 1951. Schriftenreihe "Schienenverkehr" Heft 3.

Boekje met een overzicht van de nieuwe stoomlocomotieven die kort na de Tweede Wereld­oorlog in verschillende Europese landen zijn gebouwd of ingevoerd: België, Duitsland (westelijke zone), Frankrijk, Groot-Brittannië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Polen, Tsjecho­slowakije en Hongarije.

Scan van het boekje (pdf).

Železnice v Československé Dopravní Soustavě (spoorwegen in het Tsjechoslowaakse verkeerssysteem.) Uitg. Nadas, 1989. ISBN 8070300298. Boek over de 150-jarige geschiedenis van de spoorwegen in het gebied wat toen Tsjechoslowakije heette. Veel mooie, grote foto's. De tekst is in het Tsjechisch; achter in het boek staan samenvattingen in het Russisch, Duits, Engels en Frans. Op het omslag loc 498.022, een van de twee CSD-locs die in 1989 op bezoek in Nederland zijn geweest.

CSD-Dampflokomotiven. Door Helmut Grieble. Uitg. Verlag Josef Otto Slezak, Wien 1969. Dit boek bestaat uit twee banden. In de eerste band wordt de geschiedenis van de CSD beschreven; een geschiedenis die in 1918 is begonnen na de ontmanteling van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie. Ook komen alle locomotieven aan bod die bij de CSD in dienst waren en die daarna zijn gebouwd. Daarbij speelde de eigen industrie een belangrijke rol, zoals de bekende Skoda-fabriek in Pilzen. In de tweede band worden alle afzonderlijke locomotieven genoemd, met nummers, datum indiensttreding etcetera.

ABC Železničního modelářství. Ivo Tvarůžek. Naše vojsko, 1965.

Interessant boekje over modelbaanbouw.

We revived the Armoured Train. Múzeum Slovenského Národného Povstania, 2013. ISBN 9788089514168.

Tijdens 'Sporen naar het front' was een gepansterde trein uit Slowakije te zien. Dit boekje, over de geschiedenis en de restauratie van deze trein, werd gratis beschikbaar gesteld door het Slowaakse verzetsmuseum.

Webcamtram

Goedkoop op vakantie in Praag! (Als de webcam het doet.)

Zie ook:


vorige       start       omhoog