Dwergauto's

Beter geen auto dan helemaal geen auto

Een dwergauto is iets tussen een scooter en een auto in. In de jaren vijftig en zestig gaven merken als Goggomobil, Messerschmitt, Isetta en Heinkel antwoord op de roep van het grote publiek om een betaalbare auto. Ook het naoorlogse gebrek aan grondstoffen speelde een rol. Het motto in die jaren luidde dan ook: beter geen auto dan helemaal geen auto.



   

Amersfoort, 10 september 2005. Tijdens de Open Monumentendag waren bij de vroegere wagenwerkplaats ook enkele auto's uit de jaren vijftig te zien. Nou ja auto's, het waren meer een soort overdekte scooters, maar je zat dan toch maar lekker beschut. Op de foto linksboven een dwergauto van Lloyd, rechtsboven de beroemde Goggomobil. Op de onderste twee foto's de BMW Isetta. Toen maakte BMW nog beschaafde karretjes, met handige voordeur! Dit levert ook ander weggedrag op dan, ik noem maar een voorbeeld, een geblindeerde Mercedes.



Messerschmitt

Spoorwegmuseum, 18 december 1994. Op de tentoon­stelling "Gestroomlijnd, 60 jaar trein en stroomlijn" was onder andere deze Messerschmitt te zien. Je kon daar met twee personen achter elkaar in zitten. Het wagentje had geen deuren, maar een kap die je open kon klappen, net als bij een jachtvliegtuig. Die vergelijking is niet vreemd, want Messerschmitt was, net als Kruckenberg van de Schienenzeppelin, van oorsprong een Duitse vliegtuig­ontwerper. Alleen was na de oorlog de markt voor Duitse jachtvliegtuigen een beetje ingestort. Messerschmitt richtte zich toen op het ontwerpen van auto's. Het verhaal gaat dat er nog een voorraad cockpitkoepels lag, waar toen dit autootje bij werd ontworpen.

Van fotograaf Ronald Hoeben is de volgende anekdote afkomstig. Zijn buren hadden een Messerschmitt. Op een dag had de buurman, toen zijn vrouw met het autootje op pad was, bij wijze van verrassing een garage gebouwd, dat wil zeggen: een met teerpapier beplakte schoenendoos. Toen zijn vrouw weer thuiskwam, gebaarde hij dat ze het autootje de garage in moest rijden. De man trots, totdat er een benepen toeterje klonk: zijn vrouw kon de kap niet openen omdat de garage te laag was, en ze kon ook niet achteruit de garage uit rijden omdat een Messerschmitt geen achteruitversnelling heeft! (Ronald Hoeben, "Kleine Ongemakken", uitg. Contact, ISBN 902546517X).



Een schitterende Messerschmitt kruist op 24 september 2005 de sporen bij Moordrecht. Foto Leen Dortwegt.


Vliegbasis Volkel, 4 oktober 2010. Een gevleugeld autootje dat geïnspireerd lijkt op de roemruchte Messerschmitt.
Het is een Tsjechische Velorex, met een stalen buisframe en canvas 'koetswerk'. Foto Martijn van Steenderen.


Dordrecht, Wieldrechtse Zeedijk, 22 oktober 2005. Een Oost-Duitse Trabi (Trabant) steekt voorzichtig een Nederlandse ahob over. Foto Dennis Revier.


Verkehrsmuseum Nürnberg, 16 augustus 2005. Een Goggomobil uit de jaren vijftig.


Bilthoven, 7 november 2002. Een Smart van Fortis Bank op de Hessenweg. Is de dwergauto uitgestorven? Of is er een toekomst voor het autootje dat aan een halve parkeerplaats genoeg heeft?


Eindhoven, 16 oktober 2010. De dwergauto teruggebracht tot zijn essentie: de "rijdende regenjas", die je in de gang kon parkeren. Dit voertuigje is in 1941/42 ontworpen door Hub. van Doorne. Het had een eencilindermotor van 125 cc en kon in principe 55 km/uur rijden. Bij dit prototype is het gebleven. Het is jarenlang gebruikt in de voorstellingen van circusclown Fried van Moorsel, waarna het verhuisde naar het DAF-museum.


Folder van de DAF Variomatic uit 1958, het jaar dat de auto werd uitgebracht. Getekend door Charles Burki. Collectie Henk Koster.


Odijk, 25 februari 2011. Een brommobiel voor het gemeentehuis van Bunnik.


Canta LX (Hunt for the little red car)

Amsterdam Zuid (Gustav Mahlerlaan, hoofdkantoor ABN AMRO), 1 en 16 maart 2011.

Amsterdam Bijlmer, 22 september 2011. Voor de Heineken Music Hall staat een Canta LX.

Amsterdam Bijlmer, 14 juli 2011. Jammer. Deze twee tellen niet mee voor de Hunt for the little red car.

Amsterdam Bijlmer, 6 juni 2011. En deze dan weer wel!

Bunnik, 25 september 2011. Je zet je Canta LX zonder vergunning op een invalidenparkeerplaats. Mag dat?

Amsterdam, Beatrixpark, 1 november 2011. Tussen de herfstgloed zien we een Canta LX.

Vechten, 17 maart 2012. "Heeft zo'n ding nou voorrang of niet?"

Amstelveen, 15 maart 2012.

Amstelveen, 17 april 2012.

Utrecht Overvecht, 17 mei 2012.

Amsterdam, 2 juni 2012. Drie Canta's verlaten het IJveer bij de Buiksloterweg. Foto Rienk Nauta.

Leidschendam, 23 juni 2012. Een rode Canta LX heeft de hulp van de Wegenwacht ingeroepen. Foto Aad de Meij.

Amsterdam Zuid, 26 juni 2012.

Amsterdam Bijlmer Arena, 17 januari 2013. U heeft uw rode Canta op de stoep geparkeerd. Mag dat?

DAF-museum Eindhoven, 16 oktober 2010. De "rijdende regenjas", die ik in verband met dit thema langs digitale weg een rode kleur heb gegeven.



Alles wat u wilde weten over de Canta LX

Synoniem voor onafhankelijkheid

De Canta is een specifiek voertuig gebouwd voor actieve ouderen en gehandicapten. De Canta is uiterst comfortabel gebouwd en mag zowel op het fietspad, de openbare weg, als ook op het troittoir rijden. Dit komt omdat de Canta volgens de wet een aangepast voertuig is. De Canta wordt ondermeer bereden door actieve mensen die geen rijbewijs hebben of door mindervaliden. Desgewenst worden de Canta's geheel op maat van de berijder gebouwd in de modern geoutilleerde fabriek in Veenendaal. De Canta is leverbaar met vele, ontwikkelde aanpassingen. Met een Canta bent u het hele jaar door verzekerd van betrouwbaar en comfortabel vervoer van deur tot deur!

Alle voordelen op een rij

Geheel volgens uw wensen aangepast, dus optimaal gebruiksgemak; u behoudt uw onafhankelijkheid, zonder de hulp van anderen gaan en staan waar u wilt; geen rijbewijs af bromfiets certificaat nodig (45 km voertuig), toegelaten op fietspaden, trottoirs en in winkelcentra, dus vervoer van deur tot deur, parkeren waar u wil; iedereen vanaf 16 jaar mag deze auto rijden en voor iedere bestuurder gelden gelijke regels, regels behoren bij het voertuig en niet bij de bestuurder. binnen en buiten de bebouwde kom; betrouwbare, bewezen techniek, betrouwbare vervoer; uitgebreide mogelijkheden op gebied van financiering; een eventuele rolstoel kan op gebruikersvriendelijke wijze achterin de Canta of aan de passagierszijde meegenomen worden. De Canta is leverbaar in verschillende modellen met een betrouwbare HONDA-benzinemotor die de Canta tot de maximaal toegestane snelheid van 45 km/uur kan brengen. De Canta is voorzien van een benzinemotor met een automatisch werkende transmissie (continu variabele overbrenging).

Zondag 1 juli 2012: Het Nationale Canta Ballet

Nederland 2, 19.00-20.00 uur. Het Nationale Ballet, dat in 2012 zijn 50-jarig jubileum viert, ging een avontuur aan en besloot een ballet met gehandicapten en hun autootjes te maken. Choreograaf Ernst Meisner componeerde een voorstelling met een corps de ballet en een corps de Canta, met solisten op spitzen en solisten op banden. Aan de ene kant is het ballet een spektakelstuk voor auto's en dansers, aan de andere kant is het een ontoeting tussen twee ogenschijnlijk totaal verschillende werelden.

Hunt for the little red car

Er zijn mensen die foto's van rode Canta's maken en met elkaar delen: www.flickr.com/groups/huntforthelittleredcar.

Augustus 2017: laatste Canta van de band gerold

Verguisd, uitgelachen, maar toch ook een icoon in ons straatbeeld. De Canta, wereldberoemd in eigen land, bracht mobiliteit naar mensen die anders aan huis waren gekluisterd. Toch heeft fabrikant Waaijenberg Mobiliteit het autootje van 1,10 meter breed uit productie genomen. Filmpje van RTL Z Nieuws.



Witkar en elektrische fietsen

Amsterdam, museum EnergeticA, 30 maart 2005. In het midden een Witkar, een door Luud Schimmelpennink uitgevonden elektrische tweepersoonsauto. Deze auto's kon je huren voor een dubbeltje per kilometer, nadat je voor een paar tientjes per jaar lid was geworden van een vereniging. Na gebruik moest je de auto terugbrengen naar een van de stations waar de auto's werden opgeladen. Ze konden 30 km/uur en op een volle accu kon je er 15 kilometer mee rijden. Ze hadden een kenteken en je had er een rijbewijs voor nodig. Het syteem heeft gefunctioneerd van 1974 tot 1986. Het grote succes bleef uit vanwege het te geringe aantal stations (eerst vier, later vijf) en auto's. De doelstelling was om tot 25 stations en 125 voertuigen te komen. Er zijn 38 Witkarren gebouwd (fabrikant onder andere Spijkstaal in Spijkenise).

Luud Schimmelpennink was in de provotijd (1965) ook de geestelijk vader van de witte fiets: fietsen die iedereen kon gebruiken en die je zonder op slot te doen achterliet op de plaats van bestemming. De gemeenteraad van Amsterdam vond het geen goed idee. Het is natuurlijk ook veel makkelijker om een fiets te stelen en na gebruik in de gracht te gooien. Rechts op de foto een elektrische trapfiets, de driewielige Sinclair C5, die in 1985 werd gepresenteerd door Sir Clive Sinclair (1940-2021). Deze had fortuin gemaakt in de computerwereld, maar zijn driewieler was een grote mislukking. Links op de foto twee andere elektrische fietsen. Zie ook de thema's Trein & fiets en Segway.



De geschiedenis van de dwergauto

Den Haag, 25 augustus 2019. Een fraaie collectie dwergauto's was te zien in het Louwman Museum in Den Haag.



Een auto voor iedereen

Een auto voor iedereen. Maarten van Rossem. Nieuw Amsterdam, 2017. ISBN 978046821169.

Vanaf 1913 kwam de automobiel ook binnen het bereik van de hardwerkende arbeider. In dat jaar introduceerde Henry Ford zijn T-Ford. Dankzij het door hem bedachte lopende­band­systeem kon deze auto betrekkelijk goedkoop worden geproduceerd. In Europa kwam de man met de kleine beurs pas vanaf de jaren 60 aan de beurt. Die kon toen kiezen uit een Duitse Kever, een Franse Lelijke Eend, een Engelse Mini of een Italiaanse Fiat 500. In dit boekje komen de dwergauto's uit de jaren 50 terloops ter sprake.

Ook door Maarten van Rossem: Waarom de stoommachine geen Chinese uitvinding is.




Zie ook:

Internet:





vorige       start       omhoog