Teksten uit mijn werkzame leven

Hieronder een greep uit de teksten die ik bij het opruimen van mijn archief tegenkom en ergens wil vastleggen. Ik heb heel veel geschreven en veel bewaard. Wat hieronder staat is maar een gedeelte daarvan. Er zal misschien nog wel het een en ander bijkomen.

Een deel van de teksten had ik nog elektronisch beschikbaar. Oudere teksten - geschreven in systemen die niet meer bestaan - heb ik gescand. Dit heeft pdf-bestanden opgeleverd die 'optisch leesbaar' (OCR) zijn. De teksten zijn dus eenvoudig te kopiëren en (na controle) opnieuw te gebruiken.

De meeste teksten zijn door mij geschreven dan wel geredigeerd, maar er zitten ook teksten van anderen tussen. Ik heb me niet verdiept in hoe het met de rechten zit. Het zijn voornamelijk oude teksten, geschreven voor bedrijven die niet meer bestaan.

Voor foto's en meer zie CB Woerden, VSB, Fortis, ABN AMRO.




CB Woerden (1981-1996)

Handleidingen
Mijn werk bij het Computercentrum Bondsspaar­banken (CB) was het schrijven van handleidingen, bestemd voor de bankmedewerkers die met de computersystemen moesten werken. Dat deed ik vanaf begin 1981.

Omvangrijke handleidingen waren die voor een groot leningensysteem (NLN) en voor een zakelijk rekening­courant­systeem (URC). Grote projecten waren ook de handleidingen voor geldautomaten (een nieuw fenomeen in Nederland) en voor een nieuw online/realtime-systeem (SPRINT). Later ontwikkelde ik ook elektronische documentatie, zoals voor het op Windows gebaseerde WPO-systeem. Voorbeeld: wpo.hlp (oud bestand, dus het werkt mogelijk niet meer op huidige computers).

Met dit werk opereerde ik op het snijvlak van de IT-organisatie en de gebruikers­organisatie, in een tijd dat computers voor de meeste mensen nog een geheimzinnig fenomeen waren. Overigens had ik zelf al in 1981 een eigen computer thuis.

De ondernemingsraad
In 1985 stelde ik mij kandidaat voor de ondernemingsraad (OR). Hieronder een deel van de teksten die ik heb geschreven als secretaris van de OR. Dat deed ik vanaf medio 1985, toen ik OR-lid werd, tot 1996 toen het CB, en daarmee de OR, ophield te bestaan. Daarna werd ik actief in de medezeggenschap van Fortis.

Informeren van de 'achterban' van de OR, dus van mijn collega's, was altijd een belangrijke drijfveer voor mij. De teksten van de informatiebulletins en jaarverslagen probeerde ik daarom altijd zo helder mogelijk te houden, ook met de gedachte dat ze later een onderdeel van de geschiedschrijving zouden kunnen vormen. Een bedrijf dat zijn geschiedenis vergeet zal op een gegeven moment ten onder gaan. Dat het CB, VSB en Fortis niet meer bestaan heeft overigens ook andere oorzaken.

De meeste teksten zijn door mij geschreven, uiteraard in afstemming met de OR. Met de directie van het CB, in de persoon van de heer Jooren, was afgesproken dat die de teksten van tevoren te lezen kreeg. Dat heeft nooit problemen opgeleverd. In tegendeel: door­gaans kreeg ik van zijn secretaresse een telefoontje dat men zich in de directievleugel weer uitstekend had vermaakt (ik zorgde er bijna altijd voor dat er in de tekst een knipoog naar de directie zat). Maar het belangrijkste was natuurlijk dat de collega's zo goed mogelijk werden geďnformeerd.

Andere teksten
Ik werd door de directie en door personeelszaken ook ingeschakeld om mee te werken aan jaarverslagen, bulletins en de personeelsgids. Ook schreef ik teksten voor andere publicaties, zoals het personeelsblad van VSB Bank. Een capita selecta vind je op deze pagina.


OR-publicaties CB Woerden

Vanaf de OR-verkiezingen in mei 1985 t/m de opheffing van de OR in maart 1996 zijn deze publicaties door mij verzorgd.

Ondernemingsraad CB 1975-1980 (niet compleet):
Jaarverslag 1975-76 (pdf) | Jaarverslag 1976-77 (pdf)
Jaarverslag 1977-78 (pdf) | Jaarverslag 1978-79 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1981: Bulletins 1981 (pdf) | Jaarverslag 1981 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1982: Bulletins 1982 (pdf) | Jaarverslag 1982 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1983: Bulletins 1983 (pdf) | Jaarverslag 1983 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1984: Bulletins 1984 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1985: Bulletins 1985 (pdf) | Jaarverslag 1985 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1986: Bulletins 1986 (pdf) | Jaarverslag 1986 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1987: Bulletins 1987 (pdf) | Jaarverslag 1987 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1988: Bulletins 1988 (pdf) | Jaarverslag 1988 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1989: Bulletins 1989 (pdf) | Jaarverslag 1989 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1990: Bulletins 1990 (pdf) | Jaarverslag 1990 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1991: Bulletins 1991 (pdf) | Jaarverslag 1991 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1992: Bulletins 1992 (pdf) | Jaarverslag 1992 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1993: Bulletins 1993 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1994: Bulletins 1994 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1995: Bulletins 1995 (pdf)

Ondernemingsraad CB 1996: Bulletins 1996 (pdf)
(tot opheffing OR CB in maart)

Groepsondernemingsraad (GOR)
De OR van het CB was vertegenwoordigd in de Groepsondernemingsraad (GOR) van VSB Groep. Die publiceerde jaarverslagen en bulletins waar wij ook bijdragen aan leverden.

Uit jaarverslag GOR 1992: Jaarverslag OR CB 1992 (pdf)
(met "de laatste reis van het ISO")

Uit jaarverslag GOR 1993: Jaarverslag OR CB 1993 (pdf)

Uit jaarverslag GOR 1994: Jaarverslag OR CB 1994 (pdf)

Uit GOR-bulletins 1995: Oprichting DIA-organisatie 1995 (pdf)

Uit jaarverslag 1995/1996: 21 jaar medezeggenschap bij CB Woerden

Interspaarbancair Overleg (ISO)
In 1992 schreef ik een artikel over de laatste reis van het ISO (pdf). Dit is gepubliceerd in zowel het jaarverslag van de GOR VSB Groep als van de COR SNS bank. Het ISO was het Interspaarbancair Overleg. Het was in feite het laatste overlegorgaan van de uit elkaar drijvende partijen SNS en VSB. Het ISO is opgeblazen door de voorzitter van de GOR van VSB Groep, Ton Schreuder.


Artikelen voor en over CB Woerden

Spaarbank Sportdag 1983 (niet eerder gepubliceerd)

SPRINT loop als een trein (pdf)
Artikel uit "De Spaarbank", uitgave van de Nederlandse Spaarbankbond, november 1990. Het artikel is door mij geschreven op verzoek van Henk Kutterink, adjunctdirecteur van het CB. Om spaarbankpolitieke redenen staat zijn naam eronder. Als beloning kreeg ik van hem een kist dure sigaren.

Opening van het nieuwe kantoorgebouw (pdf)
Op 7 oktober 1991 werd aan de Polanerbaan in Woerden het nieuwe kantoorgebouw van het CB officieel geopend door minister Hirsch Ballin. Persmap met een inleiding van mijn hand.

WerkPlekOndersteuning (WPO) (pdf)
WPO was een omvangrijk automatiseringsproject. Dit is een bundeling van artikelen die in verschillende publicaties zijn verschenen in de periode december 1991 tot september 1994. De meeste artikelen zijn geschreven door mij. Ik ontwierp ook het digitale hulpsysteem van WPO en schreef daarvoor de teksten.

21 jaar medezeggenschap bij CB Woerden (terugblik uit 1996)

25 jaar online/realtime in Woerden (pdf) (terugblik uit 1999)


Artikelen voor de VSB

Ik schreef weleens artikelen voor publicaties van de VSB, onder andere voor het personeelsblad. Dat heette eerst Inzicht (redactie Ger Masten­broek), vanaf 1993 VSB Beeld (redactie Frans Vermeulen). Het laatste nummer van VSB Beeld verscheen in maart 1995. Hierna brachten VSB Groep en AMEV Nederland, ofwel Fortis, samen een nieuw blad uit: Facet (zie verderop).

Ook werkte ik mee aan publicaties van de groepsondernemingsraad (GOR) van VSB Groep. Deze werden verzorgd door Jos van de Meerendonk, ambtelijk secretaris. Later werkten we samen aan publicaties van de centrale ondernemingsraad (COR) van Fortis, zoals het blad ORakel (de aanvankelijke werktitel was CORrelatie).

Maart 1993: Nieuwe Woerdense CB-collega heet Robofred (pdf)
CB neemt een taperobot in gebruik

Maart 1994: Werkplekondersteuning komt dichterbij (pdf)
Nieuwe apparatuur en computerprogramma's

September 1994: Macrofiche spaart milieu en geld (pdf)
Een nieuw archiveringssysteem

November 1994: Elektronische foto 'leest' geen rode pen (pdf)
Nieuwe computertechniek heet imaging

Maart 1995: Eerste hulp bij ongemakken (pdf)
Over de Helpdesk van het CB

April 1995: Korter werken voor iedereen? (pdf)
Interview met CAO-onderhandelaar Dick Hamaker

Augustus 1995: Met emoties bereik je niks (pdf)
Interview met vertrouwenspersoon Sociaal Plan




Mijn tuinkabouters (1995)

Zijn eerste kabouter kreeg hij twaalf jaar geleden, op zijn verjaardag. Een grapje van zijn broer. Inmiddels staan er enkele tientallen in zijn tuin. "Nog niet eens zoveel, als je weet wat er tegenwoordig allemaal op de markt is", vertelt de 44-jarige Nico Spilt, technical writer bij het Computercentrum Bondsspaarbanken in Woerden.

"Vooral na het vallen van de Muur is het aanbod uit Oost-Europa enorm toegenomen, al is de kwaliteit daarvan vaak niet best. De meeste kabouters koop ik zelf. Het is toch een heel persoonlijke beslissing. Ze zijn wel van plastic, maar ze hebben allemaal hun eigen karakter, een eigen ziel. Ik hoef ze maar even in de ogen te kijken om te weten of het tussen ons wat wordt."

Nico praat natuurlijk niet echt met ze, want dan zouden de buren misschien vreemde dingen gaan denken. Maar het zijn wel een soort vrienden, waar hij graag een poosje tussen zit als hij na een vermoeiende dag thuiskomt. "Nee, geen vriendinnen, want er bestaan alleen mannelijke tuinkabouters. Gelukkig heb ik ook nog een stel prachtige dochters", aldus een levenslustige Nico.

In 1995 werden in opdracht van het bestuur van Fortis alle personeelsbladen opgeheven. In plaats daarvan kwam er het blad 'Facet', dat grotendeels uit foto's bestond. Achterin stond altijd een verhaaltje over de hobby van een medewerker. Bij wijze van pastiche schreef ik een stukje over mijn tuin­kabouters. Daar heb ik verder nooit wat mee gedaan, totdat ik het nu dan op mijn site zet.



Kosten noch mensen (1995)

FACblad, maart 1995. De redactie van dit blad, bestemd voor de medewerkers van Facility Management van Fortis Bank, vroeg of ik een column wilde schrijven. Ja hoor, dat wilde ik wel.




21 jaar medezeggenschap bij CB Woerden (1996)

Een kwart eeuw geleden keken de koeien in Woerden even verstoord op: een paar mannen liepen met grote passen door hun weiland. Een jaar later stond tussen de boerderijen opeens een vreemd gebouw met een blauw dak. Het Computercentrum Bondsspaar­banken had na allerlei omzwervingen een nieuwe stek gevonden.

In die tijd waren er in Nederland honderden spaar­banken. Die waren stuk voor stuk te klein om er een eigen computercentrum, accountantsdienst of opleidingscentrum op na te houden. Daarom werkten ze samen in zogeheten 'centrale instellingen', waarvan het CB Woerden er een was.

De behoefte aan de diensten van het CB groeide snel, en daarmee het aantal medewerkers. Het werd tijd om een ondernemings­raad op te richten. Op 14 april 1975 vond de eerste officiële vergadering plaats. De ondernemings­raad bestond toen uit zeven leden plus een door de directie geleverde voorzitter. De directie van het CB was de heer Jooren. Zijn voornaam is Frans, maar het was niet de bedoeling dat je hem zo aansprak, ook later niet toen zelfs leden van de Raad van Bestuur zich lieten tutoyeren.

Begin jaren tachtig presenteerde de heer Jooren een nieuwe organisatie-indeling van het CB. Op een voorzichtige vraag uit het publiek naar de mogelijkheden tot inspraak, kwam het antwoord dat deze wijzigingen 'tamelijk directief' zouden worden doorgevoerd. Je zou daarom verwachten dat de heer Jooren geen liefhebber van ondernemingsraden was. En dat was hij ook niet. Hij had echter wel een uitgesproken mening: "als ik dan een ondernemings­raad moet hebben, dan wil ik ook een goeie hebben." In de ondernemings­raad zag hij daarom altijd een serieuze gesprekspartner, die doorgaans ook alle informatie en faciliteiten kreeg om het werk goed te doen.

Conflicten waren er natuurlijk ook, soms uitlopend in echte ruzies. Maar door zijn gevoel voor humor was het nog een hele opgave om hem kwaad te krijgen. Deden we ons best om in de OR-krant de directie een laatste waarschuwing te geven, kreeg de secretaris een dag later een telefoontje dat ze in de directievleugel weer vreselijk hadden moeten lachen.

Dit artikel schreef ik in het eerste jaarverslag dat de medezeggenschap van Fortis Nederland uitbracht. Dit verslag besloeg de periode 1995-1996. De nieuwe medezeggenschapsstructuur was op 1 april 1996 van start gegaan. Dat betekende onder andere het einde van de ondernemings­raad van CB Woerden. De medezeggenschap van de auto­matiserings­medewerkers werd voortaan geborgd door de onder­nemings­raad Centrale Diensten van Fortis Nederland. Ik was ambtelijk secretaris van deze OR, geen lid.


Het CB groeide snel. Ook de ondernemings­raad werd groter: negen leden. De Wet op de Ondernemingsraden veranderde, zodat de ondernemings­raad voortaan uit zijn eigen midden een voorzitter kon kiezen. Regelmatig vonden bij het CB reorganisaties plaats. Niet alleen omdat het bedrijf steeds groter werd, maar ook doordat de directie zo om de vijf jaar de kriebels kreeg. Dat leverde een gegarandeerd werkaanbod op voor de achtereenvolgende ondernemingsraden. Met grote liefde voor het detail werden deze adviesaanvragen behandeld.

Maar behalve de details hield de ondernemings­raad ook de grote lijn in de gaten. Vrijwel vanaf het begin was er contact met de andere ondernemingsraden uit 'spaar­bankland'. Een paar keer per jaar kwamen vertegenwoordigers van de diverse ondernemingsraden bij elkaar, om informatie en ervaringen uit te wisselen. Veel later, in 1992, zou dat overleg een formeel karakter krijgen, toen de ondernemings­raad vertegenwoordigd werd in de groeps­ondernemings­raad van VSB Groep.

Het CB was een vereniging. De spaar­banken waren de leden, en waren formeel dus de baas van het CB. In de praktijk maakten de directie en het dagelijks bestuur de dienst uit. Het was de gewoonte dat aan het eind van het jaar een lid van het dagelijks bestuur een overleg­vergadering bijwoonde, om de algemene gang van zaken te bespreken. Diverse malen heeft de ondernemings­raad daarbij te horen gekregen dat het 'jaar van de waarheid' op komst was.

De spaar­banken fuseerden in een steeds sneller tempo. In de tweede helft van de jaren tachtig werd duidelijk dat er op den duur twee grote partijen zouden overblijven. Die deden er alles aan om niets met elkaar te maken te hebben, en dat betekende dat ze ook op automatiserings­gebied hun eigen weg gingen. Het CB raakte daardoor diverse leden kwijt die tegenwoordig onder de naam SNS bank opereren. De overblijvende leden groepeerden zich rond VSB Bank.

De laatste grote fusie, halverwege de jaren negentig, was die tussen VSB Bank en de Nutsspaar­bank Den Haag. Deze fusie zou ook grote gevolgen hebben voor het CB. Dat zou namelijk worden samen­gevoegd met het automatiserings­bedrijf van Den Haag en met de automatiserings­afdeling van VSB Bank Utrecht. De naam van de nieuwe organisatie was DIA: Directoraat Informatie en Automatisering. De adviesaanvragen over DIA werden behandeld in de groeps­ondernemings­raad van VSB Groep. Halverwege 1995 bracht de groeps­ondernemings­raad zijn advies uit over de inrichting van DIA. In dezelfde periode werd ook besloten om de afdeling Betalingsverkeer uit het CB te lichten en samen te voegen met de betalingsverkeerafdelingen van VSB Bank.

Vroeger moesten we altijd glimlachen als iemand het jaar van de waarheid aankondigde. Tegenwoordig tuimelen de jaren van de waarheid steeds sneller over elkaar heen. Voordat de moeizaam tot stand gekomen nieuwe organisatie zich kon stabiliseren, volgden de plannen om DIA te integreren met de automatiserings­dienst van AMEV. Deze integratie leidde halverwege 1996 tot de vorming van de centrale dienst Informatie & Automatisering Fortis Nederland (IAFN). De ondernemings­raad van het CB heeft hier echter geen rol meer in kunnen spelen.

In 1995 pleitte de ondernemings­raad vurig voor een aparte ondernemings­raad voor IAFN. Tevergeefs: de Raad van Bestuur vond dat er al meer dan genoeg ondernemingsraden ontstonden in de diverse uithoeken van Fortis Nederland. De laatste overleg­vergadering met de directie van het CB vond plaats op 5 maart 1996. Met ingang van 1 april 1996 werd de ondernemings­raad van het CB opgeheven, na 21 jaar min twee weken. De fakkel werd overgenomen door de ondernemings­raad Centrale Diensten en door de ondernemings­raad Betalingsverkeer.

In een van de mannen die jaren geleden door een Woerdens weiland liepen, herkennen we de jonge Arthur Offers. Die heeft later nog een mooie carričre gemaakt bij de VSB en Fortis, maar was toen in dienst van Bank Mees en Hope. Er waren in die tijd vergevorderde samenwerkingsplannen tussen deze bank en de spaar­banken. In die plannen paste ook een gezamenlijk computercentrum. In 1975 werd Mees en Hope echter overgenomen door de ABN, en sinds die tijd staat een deel van de computerzaal in Woerden leeg. Dus als MeesPierson een nieuwe plek zoekt voor zijn computers, dan heeft Fortis nog wel een goed onderhouden computercentrum achter de hand. De geschiedenis beweegt zich in cirkels.

Nico Spilt (van mei 1985 tot april 1996 lid van de ondernemings­raad CB Woerden)



IAFN (vanaf 1996)

Nog te beschrijven. Onder andere het bulletin IT Actueel en de opkomst van intranet.



Expertise (2000-2010)

Tussen 2000 en 2010 verscheen het blad Expertise, een magazine voor de automatiserings­medewerkers van Fortis Nederland. Het is voortgekomen uit IT Actueel, een bulletin dat ik verzorgde van 1996 tot 2000.

Expertise was door mij opgezet en ik verzorgde het grootste deel van de inhoud. Ook organiseerde ik de opmaak, productie en verspreiding. Er zijn 55 nummers verschenen, plus twee speciale edities.

De frequentie van het blad is geleidelijk lager geworden terwijl de omvang toenam. Dat heeft te maken met de opkomst van intranet: het korte, snelle nieuws werd steeds meer online gepubliceerd, terwijl Expertise zich ontwikkelde tot een magazine met interviews en achtergrondverhalen.

Expertise 01 (31 augustus 2000)
Expertise 02 (28 september 2000)
Expertise 03 (12 oktober 2000)
Expertise 04 (2 november 2000)
Expertise 05 (16 november 2000)
Expertise 06 (5 december 2000)
Expertise 07 (18 december 2000)
Expertise 08 (22 januari 2001)
Expertise 09 (21 februari 2001)
Expertise Special (14 maart 2001)
Expertise 10 (12 april 2001)
Expertise 11 (10 mei 2001)
Expertise 12 (14 juni 2001)
Expertise 13 (13 juli 2001)
Expertise 14 (8 augustus 2001)
Expertise 15 (24 september 2001)
Expertise 16 (29 oktober 2001)
Expertise 17 (28 november 2001)
Websphere Edition (november 2001)

Expertise 18 (18 december 2001)
Expertise 19 (4 februari 2002)
Expertise 20 (8 maart 2002)
Expertise 21 (12 april 2002)
Expertise 22 (28 mei 2002)
Expertise 23 (18 juli 2002)
Expertise 24 (24 oktober 2002)
Expertise 25 (16 december 2002)
Expertise 26 (13 februari 2003)
Expertise 27 (28 april 2003)
Expertise 28 (11 juli 2003)
Expertise 29 (31 oktober 2003)
Expertise 30 (18 december 2003)
Expertise 31 (15 maart 2004)
Expertise 32 (31 mei 2004)
Expertise 33 (23 juli 2004)
Expertise 34 (30 september 2004)
Expertise 35 (11 november 2004)
Expertise 36 (17 december 2004)

Expertise 37 (16 februari 2005)
Expertise 38 (14 april 2005)
Expertise 39 (15 september 2005)
Expertise 40 (12 december 2005)
Expertise 41 (april 2006)
Expertise 42 (september 2006)
Expertise 43 (december 2006)
Expertise 44 (maart 2007)
Expertise 45 (juni 2007)
Expertise 46 (september 2007)
Expertise 47 (december 2007)
Expertise 48 (maart 2008)
Expertise 49 (juni 2008)
Expertise 50 (december 2008)
Expertise 51 (maart 2009)
Expertise 52 (juni 2009)
Expertise 53 (oktober 2009)
Expertise 54 (december 2009)
Expertise 55 (april 2010)




Menselijke krachtbronnen (2004)

Onlangs ontvingen alle Fortis-medewerkers een brochure “Mensen en mogelijkheden”, een uitgave van Fortis Human Resources. Ik heb onder andere met belangstelling het voorwoord gelezen van Michel Deboeck, General Manager van Fortis HR. Helaas ontbreken daarin de woorden die hij recent uitsprak tijdens een bijeenkomst van HR-medewerkers. Daarin vergeleek hij het HR-werk met een hobby die hij vroeger beoefende: de duivensport. Hij vertelde toen wat er gebeurde met duiven die niet meer goed meekwamen met de wedstrijden. Die raakten hun kop kwijt en verdwenen in de soep. Ik begrijp nu ook beter waarom hij het over “menselijke krachtbronnen” heeft in plaats van over mensen. Een uitgeputte krachtbron kun je namelijk eenvoudig vervangen, zoals je ook eenvoudig een nieuwe duif kunt aanschaffen. Een helder standpunt. Ik hoop wel dat de heer Deboeck zich realiseert dat hij zelf ook een duif is.

Geschreven als OR-lid, december 2004. Deze tekst is meen ik nooit gepubliceerd, maar ik heb wel diverse andere columns geschreven in OR-publicaties.



De klant centraal? (2009)

Je hebt van die deuntjes die je nooit meer uit je hoofd krijgt. Een liedje dat ik al dertig jaar met me meesleep is "de Bondsspaar­bank voor alle mensen". Daar hoort een filmpje bij met dansende verpleegsters. Oubollig, jazeker, maar ook weer actueel. Het Transitieteam van Gerrit Zalm heeft onlangs verkondigd dat bij de nieuwe bank de klant centraal zal staan. Niet erg origineel, maar er is in elk geval geen duur reclamebureau ingehuurd om dit te verzinnen.

Dat vind ik ook meteen het mooie aan de nieuwe bank: zeggen waar het op staat. Het oude Fortis kende zogenaamd geen gedwongen ontslagen, maar iedereen wist dat dat een woordspelletje was. Ik vertrouw erop dat de nieuwe bank zorg­vuldig met dit probleem om zal gaan. Ik hoop ook dat er verstandig wordt omgegaan met het uitbesteden van IT-werkzaamheden. Daar is ABN AMRO veel te ver in doorgeslagen. Als je de klant centraal wilt stellen zul je ook snel moeten kunnen reageren op de wensen van die klant. Dat lukt niet als je je primaire bedrijfsprocessen in handen geeft van externe partijen.

Ik ben trouwens nog steeds op zoek naar dat filmpje met die dansende verpleegsters. Misschien ligt het nog ergens in een spaar­bankarchief, dus wie een tip heeft...

Nico Spilt is werkzaam in de interne communicatie van IST en is lid van de OR van Fortis Bank Nederland.

Deze column schreef ik in juni 2009 voor het laatste interne magazine van Fortis Bank Nederland. Dit verscheen aan de vooravond van de fusie met ABN AMRO, waarbij de naam Fortis zou verdwijnen. Uiteraard is deze tekst op persoonlijke titel geschreven. Ook de foto heb ik zelf gemaakt.




Let’s stay proud (2010)

Onder het motto Let’s stay proud werd onlangs afscheid genomen van een groep collega’s van I&O, de IT-organisatie van voorheen Fortis Bank Nederland. Vanwege de outsourcing van IT-activiteiten zijn zij per 1 november in dienst getreden bij een nieuwe werkgever. Een overstap die voor velen met gemengde gevoelens gepaard gaat, ook al veranderen hun werkzaamheden en hun standplaats (voor de meesten is dat Woerden) voorlopig niet. Aan de ene kant betekent dit het einde van een vaak jarenlang dienstverband met de bank. Aan de andere kant kan de overstap naar een provider ook weer nieuwe kansen bieden. In elk geval is er nu een eind gekomen aan een roerige periode met veel onzekerheid.

Het management vond het belangrijk om op een passende wijze aandacht te geven aan deze overgang. Om nog eenmaal samen terug te blikken op de rijke historie en om elkaar succes te wensen in de nieuwe toekomst. Zodoende kwamen op 28 oktober honderden I&O-collega’s bijeen in het Arsenaal in Woerden. Gertjan van der Leer vertelde uitgebreid over de geschiedenis van wat in 1973 begon als gezamenlijk computercentrum van de Bondsspaar­banken en van de Mees & Hope Groep. Hij vertelde over de fusies waaruit Fortis is voortgekomen, over de samenwerking met België en over hoe daar plotseling een eind aan kwam door de dramatische ontwikkelingen in 2008. In zeer korte tijd moesten toen een nieuwe bank en een nieuwe IT-organisatie worden opgebouwd. Een enorme prestatie waar iedereen trots op mag zijn.

Dit werd onderstreept door Frans Woelders. Hij begreep de emoties die in 2009 opkwamen toen besloten werd om een groot deel van de IT-activiteiten te outsourcen, maar hij hoopt dat er inmiddels begrip is ontstaan voor de keuzes die toen zijn gemaakt. “Ik ben ervan overtuigd dat er vanaf 1 november voor iedereen een goede toekomst in het verschiet ligt. Jullie hebben een fantastische tijd achter de rug, jullie hebben heel veel meegemaakt. Vergeet dat allemaal niet; blijf denken aan wat jullie met zijn allen hebt bereikt. Jullie zijn stuk voor stuk professionals. Blijf uitgaan van je eigen kracht, dan komt het ook in de toekomst goed.”

En toen was er lekker eten en volgde er een spetterend optreden van Belle Perez.

Over een afscheidsfeest in het Arsenaal in Woerden, 28 oktober 2010. Gepubliceerd op het intranet van ABN AMRO. Het feest was bestemd voor een grote groep automatiserings­medewerkers van Fortis Bank Nederland die werden geoutsourct naar IBM. Zie ook de fotoalbums.




Nico Spilt. 59-33-25. (2011)

33 jaar geleden kwam bij ik bij ABN Bank in dienst als tekstschrijver. Na een aantal jaren stapte ik over naar het Computercentrum van de Bondsspaar­banken, waaruit na vele fusies het IT-bedrijf van Fortis Bank Nederland is ontstaan. Met de laatste fusie ben ik weer teruggekeerd naar de bank waar ik ooit ben begonnen, alleen heet die nu ABN AMRO. Daar werk ik op de afdeling Interne Communicatie. Mijn professionele carriére is dus ongeveer in een horizontale lijn verlopen. Daarnaast ben ik 25 jaar actief geweest in de medezeggenschap, als OR-lid, als secretaris en ook enkele jaren als ambtelijk secretaris. Ik ben nu 59. Een mooie leeftijd om het stokje over te dragen aan de volgende generatie, maar die liet het bij de OR Functions wat afweten. Vandaar dat ik heb besloten om me opnieuw beschikbaar te stellen. Natuurlijk doe ik dat omdat ik graag opkom voor de belangen van mijn collega’s, maar ook omdat ik het gewoon leuk vind.

Met deze tekst stelde ik me begin 2011 kandidaat voor een van de ondernemingsraden van ABN AMRO. Omdat er te weinig kandidaten waren, waren geen verkiezingen nodig. Een jaar later moest ik deze OR weer verlaten; zie hieronder.




Een emmer bier (2012)

Op 1 februari 2012 moest ik afscheid nemen van de ondernemings­raad waar ik lid van was. Als cadeau kreeg ik deze emmer met inhoud. Ze wisten wel dat ik van bier hield, maar om nu te zeggen dat ik dit met emmers tegelijk naar binnen sla is ook weer overdreven. Maar het is natuurlijk goed bedoeld.

Omstreeks 1984 heb ik mij kandidaat gesteld voor de OR van het bedrijf waar ik toen werkte, het Computercentrum Bondsspaar­banken in Woerden. Daar werkten 300 mensen die ik bijna allemaal, in elk geval van gezicht, kende. Dat bedrijf ging op in VSB Bank, die later weer fuseerde met AMEV tot Fortis.

Fortis werd steeds groter en groeide uit tot een Nederlands-Belgisch concern, waarbij de Belgen steeds meer de macht naar zich toetrokken. Die kwamen op een bepaald moment op het lumineuze idee om ABN AMRO over te nemen. Hoe dat is afgelopen is algemeen bekend. De opkomst en ondergang van Fortis heb ik goed kunnen volgen. Heel interessant; als OR-lid zit je toch wat dichter bij de keuken dan de meeste andere medewerkers.

Een deel van het vroegere Fortis, namelijk Fortis Bank Nederland, is opgegaan in ABN AMRO. Ook hier ben ik weer lid geworden van een van de ondernemingsraden. Om technische redenen - de communicatie­afdeling waar ik werk is 'omgehangen' naar een ander onderdeel van de bank - moest ik mijn OR-lidmaatschap per 1 februari 2012 neerleggen.

Sinds 1984 ben ik vrijwel onafgebroken lid geweest van een ondernemings­raad. Ook ben ik enkele jaren ambtelijk secretaris geweest (dus geen OR-lid). Ik had de zittingstermijn van de laatste OR graag volgemaakt, maar dat is dus niet mogelijk. Tijdens mijn afscheidswoord heb ik beloofd dat ik mijn memoires ga schrijven. En deze pagina is het begin!




De telex is uitgerateld (2012)

Onlangs werd bij de afdeling Payments, Cash & Cards van Operations het allerlaatste telexbericht verwerkt. Afscheid van een tijdperk.

Toen er nog geen fax of mail bestonden, gingen berichten, documenten en betalingen allemaal over de telex. Telexapparaten waren een soort grote typemachines die op afstand met elkaar konden communiceren. Berichten werden afgedrukt op een rol papier. Opslaan van teksten op ponsband was ook mogelijk. Zo kon je een telex voorbereiden en eventueel corrigeren voordat die werd verzonden. Ook kon je binnenkomende telexen op ponsband vastleggen.

Telex is de Engelse afkorting van Teleprinter Exchange. Een mooi Nederlands woord is verreschrijver. Journalisten die de klok hebben horen luiden, hebben het weleens over "ratelende faxen". Maar faxapparaten ratelen niet, die zoemen een beetje. Telexapparaten konden wel stevig tekeer gaan. Inmiddels begint de fax ook een bezienswaardigheid te worden in dit e-mailtijdperk.

De telex is gebaseerd op een door Baudot ontwikkelde digitale code (de term baud is naar hem vernoemd). De Baudot-code bestaat uit 5 bits en telt dus 32 verschillende combinaties. Om meer dan 32 tekens mogelijk te maken, werd de "shift"-functie gebruikt. Deze functie liet letterlijk de wagen van de verreschrijver oplichten, zodat ook andere leestekens en hoofdletters konden worden geschreven. Andere functies die we nog steeds in de computerwereld kennen zijn de "carriage return" en de "line feed". Deze commando's gaven het bevel om de wagen terug te voeren naar het begin van het blad, respectievelijk om de papierrol naar boven te bewegen om een nieuwe regel te beginnen.

Omdat ze met binaire codes werkten, bleken telexapparaten ook geschikt als computerterminals. De spaar­bank voor de Stad Amsterdam was in 1965 de eerste Europese bank met een online realtime transactiesysteem. Als terminals in de kantoren werden aangepaste telexmachines gebruikt. Deze spaar­bank was een van de grondleggers van het Computercentrum Bondsspaar­banken in Woerden.

Vanaf de jaren 80 kreeg de telex grote concurrentie van de telefax, die inmiddels ook al weer is achterhaald door de sterke opkomst van e-mail. Telex hield nog enige tijd stand tegen de fax, omdat hiermee verstuurde berichten rechtsgeldig waren, en met fax verstuurde berichten niet. Toen de rechter faxberichten erkende als rechtsgeldig werd de telex definitief overbodig.

In Nederland werd de telex in 1933 geďntroduceerd. In 2007 is de KPN gestopt met het telexverkeer. Het speciale netwerk met bijbehorende centrales was te duur geworden. Hierna was het nog wel mogelijk om telexen te versturen of te ontvangen, met behulp van pc’s met speciale software. Tot april 2012 leverde ABN AMRO deze vorm van dienst­verlening nog aan een handvol bedrijven. Inmiddels zijn ook deze voor hun internationale betalingsverkeer overgegaan op SWIFT.

Geschreven voor het intranet van ABN AMRO in mei 2012. Zie ook het thema over de telex.




Je ziet niet wat je ziet. De kunstcollectie van ABN AMRO. (2013)

Tot eind september zijn in het Museum Henriette Polak in Zutphen bijna 50 werken te zien uit de kunstcollectie van ABN AMRO. Deze grote en belangrijke collectie is eigendom van de stichting ABN AMRO Kunst en Historisch Bezit.

Dave Lazoe beheert, samen met vijf collega’s, de kunstcollectie van de bank. Hij vertelt ons over het ontstaan van de collectie, over het doel ervan en over de toekomstplannen

Het ontstaan van de collectie
Dave Lazoe: “Het merendeel van de kunstcollectie hangt in de kantoren. Daarnaast hebben we een werkvoorraad in onze depots. Die gebruiken we voor de inrichting van kantoren, maar ook voor het maken van tentoonstellingen.”

“Het oudste deel van de collectie stamt uit de jaren 70. De toenmalige Amro-bank kreeg een nieuwe huisstijl, en daar hoorde ook kunst bij. Voor alle ruim 800 kantoren werd toen centraal kunst ingekocht, voornamelijk grafisch werk van jonge Nederlandse kunstenaars. Bij de fusie in 1991 kwam daar de collectie van ABN Bank bij. Daar zat minder lijn in, omdat het aanschaffen van kunstwerken niet centraal geregeld was, maar werd overgelaten aan de kantoordirecteuren. Een paar jaar geleden volgde de samenvoeging met de kunstcollectie van Fortis Bank Nederland. Die was ook heel divers, omdat Fortis is voortgekomen uit een groot aantal zelfstandige banken, met elk hun eigen kunstcollectie.”

Investeren in nieuw werk
“Kortom: we hebben heel veel kunst. Tegelijk is de bank kleiner geworden; er zijn veel minder kantoren, en in de retailkantoren is het niet mogelijk om kunst op te hangen. Daarom is besloten om een groot deel van de collectie af te stoten en te laten veilen. Verschillende experts uit de kunstwereld hebben de hele collectie diverse malen doorgelicht, met veel aandacht voor samenhang en kwaliteit. Zij hebben geadviseerd welke stukken de bank zou moeten houden en welke kunnen worden verkocht. Het gaat in totaal om zo’n 13.500 kunstwerken, waarvan we er ongeveer 5.000 bewaren. Dat wordt onze toekomstige werkcollectie. De opbrengst van de te veilen werken wordt geherinvesteerd in werk van jonge, veelbelovende Nederlandse kunstenaars.”

Kunst moet gezien worden
“Het is natuurlijk de bedoeling dat onze collectie zo veel mogelijk gezien wordt. Veel werken zijn echter maar beperkt zichtbaar: ze hangen op plekken waar geen publiek kan komen, of ze bevinden zich in ons depot. Daarom organiseren we binnen de bank wisselende tentoonstellingen en worden er rondleidingen gegeven, ook voor klanten van de bank. Een ander voorbeeld is de tentoonstelling in Zutphen. Museum Henriette Polak heeft ons benaderd met de vraag of wij werken beschikbaar wilden stellen. Het museum heeft een aantal thema’s aangedragen en wij hebben kunstwerken uitgezocht die hierbij zouden passen. Zo zijn we in overleg gekomen tot 49 kunstwerken die tijdelijk in Zutphen te zien zijn .”

“We werken momenteel ook hard aan het toegankelijk maken van de collectie. Zo zijn we onze database aan het ontsluiten via ‘Collection Connection’. Daardoor wordt het voor iedereen, zowel binnen als buiten de bank, mogelijk om onze collectie of delen daaruit te bekijken. We hebben overal foto’s van, en er zijn ook allerlei interessante dossiers, bijvoorbeeld van kunstwerken die in opdracht van de bank zijn gemaakt. Heel veel leuke dingen dus, waar we in de toekomst meer mee willen gaan doen,” besluit Dave Lazoe.

Je ziet niet wat je ziet
Met poëzie als leidraad zijn kunstwerken uit de ABN AMRO Kunstcollectie en die van het museum verenigd in een tentoonstelling met verbeeldingen van identiteit, existentiële vraagstukken en verwachtingsvolle ruimten. Onder hen Merijn Bolink, Constant, René Daniëls, Elspeth Diederix, Marlene Dumas, Gijs Frieling, Arjan van Helmond, Juul Kraijer, Charlotte van Pallandt en Berend Strik. Te zien tot en met 29 september 2013. Meer informatie op www.museazutphen.nl

Geschreven voor het intranet van ABN AMRO, juli 2013. Voor dit bericht bracht ik een bezoek aan het kunstdepot in Weesp, dat men op dat moment aan het leegruimen was. De kunstcollectie is nu op andere locaties ondergebracht.




Begrijpelijke taal (1978-2014)

Begrijpelijke taal is de nieuwe trend. Polissen worden herschreven, bedrijven sturen hun personeel op cursus. In 1983 schreef ik al een handleiding* (pdf) voor mijn collega's. Niet met de bedoeling dat ze allemaal goed zouden gaan schrijven, want dan zou ik mijn baan als tekstschrijver kwijtraken. Maar decennia later was ik nog steeds actief in deze sector. Goed schrijven blijkt toch een ambacht.

*) In deze handleiding schrijf ik in de zogeheten 'toegestane spelling'. Je had toen ook een 'voorkeurspelling'. Tegen­woordig bestaat dat onderscheid niet meer. Verder schrijf ik enkele keren het woord 'teveel', terwijl dat hier 'te veel' zou moeten zijn.

Nederlands is makkelijker als je denkt
In 2013 heb ik meegewerkt aan het opstellen van een schrijfwijzer (pdf) voor de medewerkers van ABN AMRO. Een handige gids, waarin aandacht wordt besteed aan de methode 'begrijpelijke taal' en waarin veel adviezen staan over correct taalgebruik. De gids is vooral bestemd voor de communicatiemedewerkers van de bank, maar iedereen kan er gebruik van maken. Nederlands is makkelijker als je denkt!

"Mijn eigen kinderen kunnen ook niet spellen"
Is spelling belangrijk? Is goed kunnen spellen belangrijk? Daarover heb ik in 2014 een discussie gehad met het team waar ik in werkte. Dit naar aanleiding van de vele spelfouten die door mijn communicatiecollega's worden gemaakt. Onze teamleidster vond dat spelling tegenwoordig niet meer zo belangrijk is: "mijn eigen kinderen kunnen ook niet spellen". In het licht van mijn naderende pensionering heb ik het onderwerp toen maar laten rusten.

Zie ook:




Terugblik op mijn bankcarričre (2014)

In 1970 kwam ik van school. Ik had geen idee wat ik wilde worden en heb toen allerlei baantjes gehad. Zo ben ik een hele tijd heftruck-chauffeur geweest bij een fabriek in Hilversum. De leukste baan die ik ooit van mijn leven heb gehad. Ook heb ik een aantal jaar rondgebracht op een leraaropleiding in Utrecht. Maar lesgeven bleek niet mijn ding te zijn. Het is niets voor mij om voor zo’n klas te staan, zo’n veelkoppig monster. Ik vind het leuk om ingewikkelde dingen op een begrijpelijke manier uit te leggen. Maar ik doe dat graag vanachter de schermen.

Zo kwam ik begin 1977 terecht bij de ABN in Amsterdam. En nu, eind 2014, werk ik bij ABN AMRO in Amsterdam. In die 36 jaar heb ik me opgewerkt van redactioneel medewerker tot redacteur. Een nogal horizontaal carričrepad dus. En eigenlijk heb ik altijd hetzelfde werk gedaan: stukjes schrijven. Dat klinkt saai en dat is het ook wel, maar ja: het werd goed betaald, dat scheelt natuurlijk.

Maar ik heb geen saai leven gehad. Dat komt doordat er ontzettend veel is veranderd. Neem alleen de techniek. Toen ik begon schreef ik al mijn teksten met de hand, met een pen op papier. Dat werd uitgetikt door een typiste, en daarna gingen wij met schaar en lijm aan de slag. Een krantje in elkaar plakken. Toen kwam de tekstverwerker. Eerst een grote en lastig te bedienen computer. Later kwamen de pc’s: iedereen een eigen computer op zijn bureau. Die pc’s werden aan elkaar gekoppeld. Je kon gaan mailen, je kreeg intranet en internet. En tegenwoordig heeft iedereen zo’n mobiel apparaatje bij zich. Veel veranderingen in een half mensenleven. Heel interessant, voor mij als techniek-liefhebber pur sang.

Ook de organisatie is enorm veranderd. Na de ABN heb ik jarenlang bij Fortis gewerkt. Ik begon bij het computercentrum van de Bondsspaar­banken in Woerden. Daar werkten 150 mensen, die ik bijna allemaal kende. Het computercentrun ging op in de Verenigde spaar­bank: VSB. Die ging weer samen met een verzekeraar: AMEV. Zo ontstond Fortis. Daar kwamen andere bedrijven bij: Generale Bank, MeesPierson. Toen kwamen de Belgen erbij en die namen geleidelijk de macht over. Tot het in 2008 misging. De opkomst en ondergang van Fortis heb ik van dichtbij gevolgd. Ik ben tientallen jaren lid en secretaris geweest van de ondernemings­raad.

Bij Fortis ben ik heel lang een eenmansafdeling geweest. Dat was eerlijk gezegd wel prettig, maar it’s lonely at the top. Ik vond het daarom leuk om nog een paar jaar in een groter team te werken.

Opgeschreven in december 2014.




Met pensioen (2014)

Eind van dit jaar ga ik met pensioen, na een loopbaan van 36 jaar in de bankwereld.

In 1978 begon ik als redactioneel medewerker op het hoofdkantoor van ABN Bank in Amsterdam. Ook heb ik nog een tijd gewerkt in het computercentrum in Amstelveen. In 1981 stapte ik over naar het Computercentrum Bondsspaar­banken in Woerden. Later werd dat het rekencentrum van Fortis in Nederland. De opkomst en ondergang van Fortis heb ik van dichtbij meegemaakt, mede door mijn langdurige lidmaatschap van de ondernemings­raad. Bij de fusie met ABN AMRO in 2010 keerde ik weer terug naar Amsterdam. De laatste jaren ben ik als senior redacteur werkzaam geweest in het communicatieteam van TOPS, waarbij ik mij vooral bezighield met IT-gerelateerde onderwerpen.

Ik kan terugkijken op een lange, afwisselende, interessante en meestal leuke periode. Maar nu is het mooi geweest.

Ik heb met heel veel mensen mogen samenwerken. Soms kort, soms lang. Soms recent, soms (heel) lang geleden. Het zijn er te veel om allemaal persoonlijk te bedanken, vandaar deze mail. Ik ben vast iemand vergeten – en misschien komt deze mail ook terecht bij een enkeling die daar geen prijs op stelt. Mea culpa. Ik wens iedereen hoe dan ook het allerbeste toe, zowel zakelijk als privé.

Uit mijn afscheidsmail aan zo'n 440 collega's van ABN AMRO, 17 december 2014. Heel veel leuke reacties gekregen.

Afscheid van de computercentra

Lees ook over mijn afscheid van de computercentra in Amstelveen en Woerden in de nieuwsbrief van IT Services, 12 december 2018 (pdf).




Levensloop

1963-1970
HBS/Havo Hilversum. Diploma met exacte vakken, hoge cijfers.

September 1972-juli 1976
Leraaropleiding Utrecht, wis- en natuurkunde. Niet voltooid. Jarenlang eindredactie en productie van het studentenblad: de SOL-krant.

Januari 1978-januari 1981
Tekstschrijver bij ABN Bank in Amsterdam, later op het computercentrum in Amstelveen. Taak: schrijven en redigeren van mededelingen en instructies voor de kantorenorganisatie.

Vanaf februari 1981
Computercentrum Bondsspaar­banken in Woerden. Schrijven van handleidingen voor de kantorenorganisatie. Artikelen voor personeelsbladen, redactie en vormgeving van interne publicaties, waaronder sociaal jaarverslagen. Opzetten van elektronische hulpsystemen. Nevenfunctie: secretaris van de ondernemings­raad.

Van 1996 tot 1998
Ambtelijk secretaris op het OR-bureau van Fortis Nederland. Voornaamste aandachtsgebied: centrale diensten (stafdiensten) van bank en verzekeraar. Verzorgen van communicatie vanuit het vertegenwoordigend overleg: redactie van OR-publicaties, opzetten en beheer intranet.

Van 1998 tot 2010
Interne communicatie bij de IT-afdeling van Fortis Nederland (bank en verzekeraar). Taak: schrijven en redigeren van interne publicaties, opzetten en beheren van intranetsites. In de Belgische tijd betrokken bij het opzetten en redigeren van bladen voor verschillende IT-divisies. Van 2000-2010 eenmansredactie van het IT-magazine Expertise: nieuws­garing, interviews, artikelen schrijven, opmaak en productie organiseren. Uiteenlopende bijdragen aan andere (corporate) publicaties. Redactie van nieuwsberichten op intranet. Beheer intranet en ondersteuning van andere webmasters binnen de IT-organisatie. Deelname aan corporate overlegorganen. Ondersteuning aan de communicatie vanuit IT-projecten. Communicatieplan helpen opzetten, gebruikers informeren, websites inrichten.

Van 2010 tot eind 2014
Interne communicatie bij ABN AMRO, als lid van het communicatieteam van TOPS (IT, Operations, Procurement, Facility Management). Voornamelijk redactioneel werk op IT-gebied.

Cursussen, overige vaardigheden
Basismodules AMBI (informatica). Generalized Markup Language en Script. Desk Top Publishing (o.a. Ventura Publisher). Diverse Content Management-systemen. Sharepoint. Technical writing. Schrijven voor het web. Fotografie (semi-professioneel). Foutloos Nederlands, soepele schrijfstijl. Alle genres: korte nieuwsberichten, achtergrondartikelen over ingewikkelde onderwerpen, interviews (van postkamer tot Raad van Bestuur), reportages, webteksten.

Sinds mijn pensionering ben ik actief binnen de NVBS: de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen. Ik verzorg de maandelijkse digitale nieuwsbrief NVBS Actueel en ben als contentbeheerder betrokken bij de website van de NVBS. Ook beheer ik het film- en geluidarchief.




Zie ook:

Meer teksten van mijn hand:





vorige       start       omhoog