Stalins locomotief

En enige andere royaal uitgevallen locomotieven.

AA20: Stalins locomotief (А АНДРЕЕВ)

In de Sovjet-Unie is in 1934 een enorme loc met asopstelling 2'G2' gebouwd, dat wil zeggen met zeven gekoppelde drijfassen. De bouw begon bij Krupp in Essen en is daarna afgerond in Lugansk. Om te zorgen dat de loc door bochten kon rijden, hadden de wielen van de middelste drie drijfassen geen flensen, terwijl de twee buitenste drijfassen horizontaal konden verschuiven. De typeaanduiding AA20 slaat op Andrey Andreyev (toenmalig lid van het Politbureau) en de asdruk van 20 ton. Zijn naam staat op de rookkast: А АНДРЕЕВ. De bijnaam was 'Stalins locomotief'.

Het was geen succes, zoals meer megalomane projecten uit die periode. De loc was gedacht om zware kolentreinen te trekken van het Donetsbekken (Donbas in Oekraïne) naar Moskou, maar daar is het nooit van gekomen. Ze was te zwaar, ontspoorde voortdurend, beschadigde de rails en wissels, paste op geen enkele draaischijf, leverde te weinig stoom, en was te sterk voor de koppelingen van de treinen. Na een enkele rit naar Moskou werd ze aan de kant gezet; in 1960 is ze gesloopt.

Stalins locomotief op een sigarettenplaatje uit 1936, uitgegeven door Wills’s Cigarettes.

Bij zware goederenlocs zijn vijf drijfassen gangbaar (bijv. Baureihe 44). Zes drijfassen in hetzelfde frame blijkt in de praktijk het maximum te zijn. Een voorbeeld zijn de 1'F1'-locs van de Staatsspoorwegen op Java (deze asopstelling wordt daarom ook wel Javanic genoemd). Als er meer drijfassen gewenst zijn, kom je terecht bij de gelede locomotieven. De Amerikaanse Big Boy heeft bijvoorbeeld acht drijfassen, verdeeld over twee aandrijvingen. De asopstelling is op zijn Amerikaans 4-8-8-4.

Tenderlocomotief 4010 van de Bulgaarse staatsspoorwegen (BDŽ) met zes drijfassen, in 1922 gebouwd door Hanomag. Ook op bijvoorbeeld de Erzbergbahn deden F-locomotieven dienst.

Stalins locomotief is dus mislukt. Zou het toch mogelijk zijn om een goed werkende stoomloc met zeven drijfassen te bouwen?

Tot mijn verrassing kwam ik bij de VSM een bijzondere locomotief tegen. Het betreft de experimentele loc 59 501, met zeven gekoppelde drijfassen: asopstelling 1'G. In feite gaat het om een verlengde loc Baureihe 52. Ze staat wat verstopt op het terrein, want de VSM wil eerst nog een aantal proeven doen voordat de loc de baan op gaat.

Amersfoort, 20 juli 2013. Loc 01 1075 wordt nagekeken door de bemanning.

Loc 53 0001. Deze door Borsig in 1943 ontworpen Mallet is als gevolg van de oorlogsomstandigheden nooit gebouwd. Märklin bracht de loc echter wel als model uit.

Een nooit gerealiseerd plan van Adolf Hitler: de Breitspurbahn.

vorige       start       omhoog