Tramweg-Stichting (TS)

Rond 1960 constateerden tramliefhebbers in de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen (NVBS) dat er een tijdperk op zijn einde liep. Interlokale trambedrijven als de NZH en de RTM sloten steeds meer lijnen en gingen over op busexploitatie, terwijl de stadstram­bedrijven in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag druk aan het moderniseren waren. Daarmee verdwenen steeds meer oude trams uit het stads- en streekbeeld.

Uit de museumcommissie van de NVBS kwam in 1965 de Tramweg-Stichting (TS) voort, die zich ten doel stelde historisch belangrijke tramrijtuigen en andere tramobjecten te bewaren, zo mogelijk in rijvaardige toestand. Als voorloper van de TS kan de Stichting Tram-Archief worden beschouwd, opgericht door Jan Reeskamp. Zo organiseerde deze stichting in 1947 een stoomtramrit in Zeeuws-Vlaanderen.

De Tramweg-Stichting heeft de basis gelegd voor onder andere de huidige Museumstoomtram Hoorn-Medemblik en de RTM in Ouddorp. De TS bestaat nog steeds als overkoepelend orgaan. De verschillende museumbedrijven zijn inmiddels verzelfstandigd. De TS geeft het blad Op Oude Rails uit.

Ik ben sinds 1970 donateur van de TS (en ook van de RTM). Website www.tramwegstichting.nl.



Op Hemelvaartsdag 23 mei 1968 werd met de stoomlocs 18 en 30 een excursie tussen Hoorn en Medemblik georganiseerd. De eerste rit van de Tramweg-Stichting op dit traject was daarmee een feit. De trein/tram bestond uit drie Blokkendoosrijtuigen, die tussen Amsterdam en Alkmaar werden getrokken door motorpostrijtuig mP 3004. Deze werd in Alkmaar vervangen door dieselloc 2292, waarmee naar Hoorn werd gereisd.

De excursie uit 1968 werd veertig jaar later, op Hemelvaartsdag 1 mei 2008 ,herhaald. De treinsamenstelling werd hierbij zo goed mogelijk nagebootst. In plaats van een 2200 kwam loc 2530 in actie. Beide ritten werden georganiseerd door de NVBS. De zwart-witfoto's (bij geopende Hembrug, in Twisk en Hoorn) zijn gemaakt door Edward Bary, de kleurenfoto (Amsterdam) door Rob Ceelie.


Hellevoetsluis, 21 september 1968. Ook hier was de nog jonge Tramweg-Stichting actief. Flink wat materieel van de roemruchte Rotterdamse Tramweg Maatschappij was van de sloop gered, maar er kon maar een paar honderd meter mee worden gereden. Plannen om de lijn te verlengen stuitten op tegenwerking van de gemeente Hellevoetsluis, zodat men uiteindelijk besloot te verhuizen naar Ouddorp. Foto Nico Spilt.


Voorburg, 23 mei 2009. Dit materieel maakte deel uit van de “Blauwe Tram”. Tussen 1913 en 1948 reed dit tramstel NZH A327 met bijwagen B303 in Haarlem. Na 1948 bleef de motorwagen tot oktober 1960 in Leiden in dienst, de bijwagen werd een noodwoning. Dit tramstel is, als een van de weinig overgebleven NZH-trams, door de Tramweg-Stichting gerestaureerd. Persfoto TS.


Amstelveen, 18 september 2010. Amsterdams tramstel op de Amsterdamseweg tijdens een donateursdag van de Tramweg-Stichting. In 2012 was dit stel te gast in het Openluchtmuseum in Arnhem. Foto Raymond Naber.

Motorrijtuig GTr 72
Motorrijtuig GTr 72 is een van de drie Amsterdamse tweeramers die bewaard zijn gebleven van een totaal van 215 wagens. Die zijn tussen 1902 en 1905 gebouwd door drie fabrikanten (Raba Györ/Hongarije, Werkspoor Amsterdam en Van der Zypen Köln/Duitsland). Al deze wagens hadden een elektrische installatie van de Union Electrizitäts Gesellschaft. De naam 'Union' was in sierlijke letters op de schakelkasten aangebracht; die naam werd voor de Amsterdammers al snel de bijnaam voor de wagens. De rijtuigen zijn twee-assig, hebben twee gebogen zijramen en open balkons. De 72 werd in 1903 afgeleverd, en kwam in dienst op lijn 3 (Centraal Station - Bilderdijkstraat - Ceintuurbaan - Station Weesperpoort - Mauritskade). Al snel bleek dat de gezondheid van de trambestuurders niet bestand was tegen de open balkons. Tussen 1907 en 1910 werden alle balkons daarom van een vijframige glaspui voorzien. Deze was iets voor de balkonschermen uitgebouwd. In 1915 kregen de stootranden (bumpers) een schuine afdekking (snor). De combinatie van de glaspuien en de snor gaf de Unions hun smoel, die samen met de twee zijramen kenmerkend werd voor deze wagens. In deze vorm heeft de 72 vele jaren dienst­gedaan op stationstramlijn 11 (CS - Utrechtschestraat - Station Weesperpoort - Station Muiderpoort). Het rijtuig is nu eigendom van de Tramweg-Stichting en heeft als tijdelijke thuisbasis depot Scheveningen. Van daaruit wordt het ook ingezet op het Haagse tramnet, maar dan als motorrijtuig HTM 2. Historisch verantwoord, want de HTM had identieke wagens in dienst.

Zomerwagen GTr 600
Het open aanhangrijtuig (zomerwagen) GTr 600 is een replica van een voormalig paardetramrijtuig van de Amsterdamse Omnibus Maatschappij (AOM). Het origineel stamt uit 1900 en werd in het begin van de twintigste eeuw technisch aangepast om te worden gebruikt als aanhangrijtuig achter een elektrische motorwagen. Het originele rijtuig ging in 1947 buiten dienst waarna het gesloopt werd. De replica werd in 1990 gebouwd, is in particulier bezit en is ondergebracht bij de Elektrische Museumtramlijn Amsterdam, waar ze regelmatig te vinden is op de lijn van Amsterdam Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk.



Tweeramer HTM 2 uit 1904 verzorgde op de Kroningsdag 30 april 2013 prachtig versierd een aantal ritten tussen Scheveningen Noorderstrand en de Grote Kerk over de voormalige route van lijn 8 (momenteel lijn 1). De tram had de uitstraling gekregen zoals bij het 10-jarig jubileum van Koningin Wilhelmina in 1908. Foto TS.


Utrecht, 9 september 2007. Journaliste maakt foto's van een medewerker van de Stichting Stichts Trammuseum (STM). In de achtergrond bijwagen 43 van de lijn Utrecht-Zeist. Het doel van de STM is te komen tot een regionaal trammuseum annex museumlijntje in de omgeving van Utrecht. De STM is gelieerd aan de Tramweg-Stichting.


Tramweg Stichting 1965-1990. Een uit de hand gelopen hobby... In 1990 uitgegeven boekje ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de Tramweg Stichting in een oplage van 4500 exemplaren. Redactie W.R. Beukenkamp en O.J.R. Dijkstra.



Zie ook:

Website:





vorige       start       omhoog