Bussen en trams in Utrecht

Ook over de tram die ooit naar Zeist reed en de elektrische bussen die nu door Utrecht rijden.

 

Utrecht, 25 oktober 1976. Rode standaardbussen 221 en 258 aan het eindpunt van lijn 7/7S op het Kanaleneiland. Op de tweede foto een GVU-chauffeur op 8 december 1976. De bus vervoert een trouwgezelschap, vandaar dat de chauffeur keurig in uniform is gestoken, compleet met pet.

Utrecht, april 1977. Standaard stadsbussen van DAF, zoals die jarenlang in de verschillende grote steden rondreden.
In het groene kastje links zit een kwartjestelefoon.

Utrecht, streekbusstation, 3 oktober 2008. Flauw grapje van mij: op de bus staat natuurlijk "Hart voor de klant". Ik heb niks tegen het GVU. Dat in de spits de lijnen 11 en 12 naar de Uithof overvol zijn, daar kan het bedrijf niets aan doen. Er had natuurlijk een sneltram aangelegd moeten worden toen men op de Uithof een universiteit en een groot ziekenhuis onderbracht. Wel hard zijn de lagevloerbussen van tegenwoordig. Die rijden bonkig en zijn voorzien van harde kuipstoeltjes.

Bunnik, 24 februari 2019. Utrechtse stadsbus 27 wordt gereedgemaakt voor een carnavalsoptocht door Bunnik. (Met die optocht heb ik niets te maken! Ik kwam toevallig voorbij en mocht de bus even bekijken. In mijn studententijd heb ik vaak in dit soort bussen gezeten.) Deze bus is in 1956 gebouwd door Leyland en is nu eigendom van de Stichting Gevu Museumbus. Deze stichting bezit ook de rode standaardbus 316.

Elektrische bus

Utrecht, 26 februari 2019. Elektrische bussen bij het eindpunt Vechtsebanen. Hier worden de accu's van de bussen opgeladen. Dat gebeurt met een 'omgekeerde pantograaf': de stroomafnemer komt uit de laadpaal naar beneden en maakt dan contact met de bus. Vergelijk ook de gyrobus

De Utrechtse tram (STM, NBM)

Utrecht, 9 september 2007. Journaliste maakt foto's van een medewerker van de Stichting Stichts Trammuseum (STM). In de achtergrond bijwagen 43 van de lijn Utrecht-Zeist van de voormalige NBM. De wagen stond deze dag aan het eindpunt van de sneltramlijn aan het Moreelsepark. De STM beschikt onder andere ook over motorwagen 20. De bijwagen is haar carričre begonnen als paardetram. De STM is gelieerd aan de Tramweg Stichting. Het doel van de STM is te komen tot een regionaal trammuseum annex museumlijntje in de omgeving van Utrecht.

Utrecht, 9 september 2007. Tramhaltebord door Pim van der Kuijlen geschonken aan het Stichts Tram Museum.

Utrecht, 30 augustus 2005. Ook in het Spoorwegmuseum is materieel van de NBM bewaard gebleven. Bijvoorbeeld dit paardetramrijtuig, dat in 1891 is gebouwd door Beijnes in Haarlem voor de Stichtse Tramway-Maatschappij (STM). Deze maatschappij exploiteerde vanaf 1878 de paardetram van Utrecht naar De Bilt en Zeist. In 1901 werd de dienst overgenomen door de Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij (NBM). De tramlijn werd in 1909 geëlektrificeerd. Ter hoogte De Bilt was een speciale dubbelpolige bovenleidingconstructie nodig, om storingen aan de apparatuur van het KNMI te voorkomen. De frames van de paardetramrijtuigen werden versterkt, zodat ze dienst konden doen in de elektrische trams. Dit gebeurde alleen bij mooi weer; achter een motorrijtuig hingen dan drie open rijtuigen. De lijn Utrecht-Zeist is in 1949 opgeheven. Mogelijk dat er ooit weer een sneltram rijdt tussen Utrecht en Zeist, via de Uithof.

De personeelvereniging van de NBM in actie. De NBM was de Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij, later Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij. Op de foto zien we de Britse, Nederlandse en Amerikaanse vlag, rechts in het publiek padvinders. Locatie en datum onbekend; misschien een bevrijdingsfeest? Foto collectie Eric Mochčl.

Het lijnennet van de NBM in 1937. Het traject Rhenen-Arnhem was al verbust. Je kon in die tijd een dagtocht maken langs drie dierentuinen: Zeist, Rhenen en Arnhem. Het Zeister Dierenpark is tijdens de oorlog gesloten, na de oorlog kreeg Amersfoort een dierentuin. Een andere bezienswaardigheid is de Pyramide van Austerlitz.

Boeken

De Zeister tram. A. Steenmeijer. Pirola, Schoorl, 1982. ISBN 9064550271. Geschiedenis van de elektrische tram Utrecht-Zeist, 1909-1949.

De gemeentetram Utrecht. A. Steenmeijer. Pirola, Schoorl, 1986. ISBN 9064550468. Geschiedenis van de paardetram en de elektrische tram in de gemeente Utrecht, 1889-1939.

  

De elektrische tram in en om Utrecht. Jan Reeskamp. Wyt, Rotterdam 1970. ISBN 9060075226. Deel 3 uit de serie Trams en tramlijnen. Over de tramlijnen in Utrecht, van Utrecht naar Zeist, en Amersfoort-Zeist-Arnhem.

Met de bus door de Domstad. Max Velthuis. Historische reeks Utrecht, deel 7. Matrijs Utrecht, 1986. ISBN 9070482312.

De geschiedenis van de Utrechtse stadsbus vanaf 1889.

  

De elektrische tram in en om Utrecht. Door Jan Reeskamp. Uitg. Wyt, Rotterdam 1970. ISBN 9060075226. Deel 3 uit de serie Trams en tramlijnen.

Paardetrams in het centrum en het zuiden van Nederland. Door H.P. Kaper en J.H.S.M. Veen. Uitg. Wyt, Rotterdam 1974. ISBN 9060077024. Deel 29 in de serie Trams en tramlijnen. Over de paardetrams in en om Amersfoort, Utrecht, Zaltbommel, Breda, 's-Hertogenbosch, Eindhoven, Maastricht.

  

Vijf en zeventig jaar NBM. 1879-1954. Aangeboden door N.V. Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij te Zeist. Tekst Petervan Campen.

Van STM tot NBM. Jubileumboek dat in 1954 verscheen ter gelegenheid van het vijfenzeventigjarige bestaan van de N.V. Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij te Zeist. Met een voorwoord van Ir. F.Q. den Hollander, President-Commissaris van de NBM. De geschiedenis van dit bedrijf begon in 1879 als Stichtse Tramway Maatschappij.

De eeuw van de NBM. In 1993 werd besloten tot een heruitgave van dit jubileumboek. Uiteindelijk is het een boek geworden over de ontwikkeling van het vervoer in de regio Oost van Centraal Nederland, de maatschappij waarin de NBM inmiddels was opgegaan. Op zijn beurt is Centraal Nederland later onderdeel geworden van Connexxion.

  

Van Bosch en Hei en Zonneschijn. Per N.B.M. door Neęrland's Schoonste Dreven. A.W. Francken. N.V. Nederlandsche Buurtspoorweg Maatschappij te Zeist, 1938.

De NBM exploiteerde in die tijd een elektrische tramlijn tussen Utrecht en Zeist, autobuslijnen tussen Utrecht en Zeist en tussen Utrecht en Doorn, een elektrische tramlijn Amersfoort-Zeist-Rhenen, en een buslijn Rhenen-Arnhem (tot februari 1937 was dat een elektrische tramlijn).

Inleiding tot de tentoonstelling der Nederlandsche Vereeniging voor Tramwegen en Autotransportdiensten. Brochure naar aanleiding van een tentoonstelling van de NVTA in Amsterdam, 20-22 mei 1938.

Foto's van trams en bussen in Amsterdam, Groningen, Utrecht, Rotterdam, en van een diesellocje van de NTM. Illustraties van railprofielen en thermietlassen. Bekijk het boekje (pdf)

50 jaar electriciteit en vervoer in de Domstad. Uitgegeven ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van het electriciteitsbedrijf en het vervoerbedrijf der gemeente Utrecht: het G.E.V.U. 1909-1955.

Het G.E.V.U. verzorgde niet alleen het stadsvervoer, maar had ook een elektriciteitscentrale aan het Merwedekanaal: de P.E.G.U.S.-centrale. Meer over elektriciteitsopwekking via het thema Museum EnergeticA Amsterdam.

Met de bus door de Domstad. Max Velthuis. Historische reeks Utrecht, deel 7. Matrijs Utrecht, 1986. ISBN 9070482312.

De geschiedenis van de Utrechtse stadsbus vanaf 1889.

Zie ook:

Internet:


vorige       start       omhoog