Stadler GTW (Spurt, Velios, Breng)

GTW staat voor Gelenktriebwagen: geleed treinstel. De treinstellen worden gebouwd door de Zwitserse firma Stadler, die ook de Flirt op haar naam heeft staan.

In Nederland is dit type bekend onder de namen Spurt (Arriva), Velios (Veolia) en Breng (Stadsregio Arnhem Nijmegen). Ook Connexxion heeft een GTW.

De aandrijving vindt plaats door een korte, twee-assige motorwagen. Hieraan zijn de andere rijtuigen, die elk maar één draaistel hebben, gekoppeld. De samenstelling van een treinstel wordt op zijn Zwitsers aangegeven. Bijvoorbeeld type 2/6 en type 2/8. De 2 slaat op het aantal aangedreven assen, het andere cijfer op het totaal aantal assen. Type 2/6 heeft dus een motorwagen en twee rijtuigen, type 2/8 heeft een motorwagen en drie rijtuigen. Bij langere samenstellingen kunnen ook twee motorwagens voorkomen.

Elektrisch of dieselelektrisch

De motorwagens bestaan in een elektrische en in een dieselelektrische uitvoering. Deze kunnen ook gecombineerd rijden. In Limburg is van deze mogelijkheid gebruikgemaakt tijdens Pinkpop in 2016: tussen twee elektrische treinstellen reed ter versterking een dieselelektrisch treinstel mee, waarbij alle treinstellen tractie leverden. Zie ook het thema over gemengde koppelingen.

Namen

Veel GTW's van Arriva hebben namen gekregen van (regionaal) bekende Nederlanders:

Zie ook de namen van de Flirts van Arriva.

Dronrijp, 8 februari 2007. Spurt 307 van Arriva als trein 30141 naar Leeuwarden. Foto Menno van der Veen.
De treinstellen dragen de naam van een beroemde/beruchte Fries of Groninger. Voorbeelden: Mata Hari (danseres; beschuldigd van spionage en in 1917 in Frankrijk gefusilleerd), Pieter Jelles Troelstra (socialistisch politicus, probeerde in 1918 de revolutie uit te roepen, broer van Dirk Jelles Troelstra), Anthony Winkler Prins (van de encyclopedie), Jan Pelleboer (weerman), Evert van Benthem (schaatser), Belcampo (schrijver), Ruurt Hazewinkel (oprichter Nieuwsblad van het Noorden, tegenwoordig Dagblad van het Noorden), Johan van Veen (waterstaatkundig ingenieur, geestelijk vader van de Deltawerken).

Nijmegen, 26 januari 2008. Je zou zeggen dat er een eeuw na de uitvinding van Ing. Karl Scharfenberg weinig meer te verbeteren was, maar daar dachten de ingenieurs van Stadler toch anders over. We zien hier een danig gepimpte Schaku, met veel extra stangetjes en slangetjes. Allemaal overgeleverd aan weer en wind, dus hoe deze koppelingen het op de langere duur zullen houden moeten we afwachten.

Boxmeer, 26 januari 2008. Stadler GTW 356 op weg van Nijmegen naar Roermond. Veolia noemt haar treinstellen "Velios". Deze dragen namen van bekende Limburgers en andere door het publiek voorgedragen personen.

Op 4 januari 2008 werd de Pater Karel-trein onthuld. Een delegatie van de Rooms-katholieke kerk uit Rome, die in Nederland was om Pater Karel te herdenken op zijn sterfdag 5 januari, zegende de trein daarbij. Pater Karel (Munstergeleen, 11 december 1821 – Dublin, 5 januari 1893) werd in 2007 heilig verklaard door Paus Benedictus XVI. Uit Rome waren bij de zegening van de trein aanwezig: Generaal-Postulator Pater Giovanni Zubiani – die het heiligverklaringproces in 2007 leidde – en Pater Luigi Vaninetti, lid van het Generaal-Bestuur van de Passionisten­congregatie. Verder was Pastoor H. Broers van de Stichting Pater Carolus Houben aanwezig. De Pater Karel-trein is een van de zestien Veolia-treinen die vanaf december 2007 zijn gaan rijden op de Maaslijn. Foto Veolia Transport.

(Ik moet toch even een religieus vraagstuk aanroeren: wat gebeurt er bij een bakwisseling? Gaat de zegening dan over op de trein waarin de motorwagen zich bevindt?)

Boxmeer, 26 januari 2008. Motorwagen van een Stadler GTW, bij Veolia "Velios" genoemd. Deze treinstellen dragen de naam van bekende zachte-g-sprekers en andere beroemdheden, zoals Conny Palmen. Andere namen zijn Jan van Kuyk, Jack Poels, Pieke Dassen, Pater Karel, Titus Brandsma, Jo Coenen, Bart Brentjens, Beppie Kraft, Mat Vestjens, Chriet Titulaer, Sint Servaas, Jan Klaassens, Gé Reinders, Sjeng Kremers, Jan Linders, Pierre Cnoops, Sjef Diederen. Willem Nijholt, Pierre Cuypers, Jac. P. Thijsse, Joris Ivens, André Rieu, en de bekende Nederlander Wilhelm Tell.

Tegelen, 26 januari 2008. Stadler GTW 351 van Veolia passeert een excursietrein van de NVBS, bestaande uit DH-stellen 3226, 3111 en 3105.

Roermond, 26 januari 2008. Glimmend nieuwe Stadler GTW 354 van Veolia naast Plan V 483, een van de oudste treinstellen van NS.

Oud-Bergentheim, 30 mei 2008. Testrit met vier "E-Spurts" op het baanvak Zl-Emn. De stellen 503, 502, 504 en 501 zijn hier op weg naar Zwolle. Foto Fokko van der Laan.

Barger-Erfscheidenveen, 10 februari 2013. Vechtdallijnen-treinstel 10414 (Thorbecke) als trein 8062 naar Zwolle. De lijnen Emmen-Zwolle en Almelo-Mariënberg worden sinds december 2012 niet meer door NS geëxploiteerd. Ze worden de "Vechtdallijnen" genoemd. Foto Fokko van der Laan.

Coevorden, 28 mei 2013. Vechtdallijnen 518+521+413 als spitstrein 8009, vrolijk spiegelend in het Coevorden-Vechtkanaal aldaar. Foto Fokko van der Laan.

Rotterdam, 29 april 2010. In het midden een SLT van NS, met daarnaast een Spurt (elektrische uitvoering) van Arriva. Hiervan zijn er in 2008 zeven geleverd voor de dienst op de Merwede-Lingelijn tussen Dordrecht en Geldermalsen. Vanaf 2012 ging Arriva ook rijden op de zogenoemde Vechtdallijnen: Zwolle – Emmen en Almelo – Mariënberg.

Geldermalsen, 21 augustus 2010. We gingen met de trein naar Beesd, om een bezoek te brengen aan het landgoed Mariënwaerdt. Het treinstel is vernoemd naar Baron van Verschuer, de beheerder van dit landgoed. Op de rechterfoto een toevallige ontmoeting met de baron op 14 augustus 2009. Foto's gemaakt door mijn vrouw Leonne en mijn zus Carina.

Venlo, 10 maart 2012. Kennelijk heeft Veolia een tekort aan treinonderdelen. Zodoende worden onderdelen van de treinstellen 205 (Jan Linders) en 355 (Connie Palmen) gecombineerd. Foto Jarvin van de Ven.

Utrecht, 2 april 2013. Arriva 503 "Adriaan Volker" op doorreis van Zutphen naar Leidschendam.

Valkenburg, 5 september 2013. Een elektrisch treinstel van Veolia op weg van Heerlen naar Maastricht.

Schin op Geul, 3 september 2013. De "André Rieu" van Veolia. Optisch gezien geef ik de voorkeur aan Ellen ten Damme, maar ik bewonder de stijl van André Rieu: een Stradivarius van een miljoen euro kopen en daar dan kutmuziek op spelen.

Arnhem, 23 oktober 2013. De "Ellen ten Damme" van Arriva. Net als André Rieu speelt Ellen ten Damme viool, maar ze heeft nog twee andere sterke punten: ze kan zingen en op haar handen lopen. Foto's Rienk Nauta.

Bunnik, 21 april 2015. Twee Brengen brachten een soortgenoot over naar Amersfoort en keren nu terug naar hun thuisbasis Arnhem. 'Breng' is de naam waaronder de Stadsregio Arnhem Nijmegen opereert.

Zuidbroek, 23 augustus 2017. Een Spurt op weg naar Groningen passeert het gebouw van het NNTTM.

Geldermalsen, 11 maart 2020. Treinstel 6356 (een GTW) van Qbuzz in de kleuren van R-Net.

Nijmegen, 7 mei 2021. Arriva GTW 382 "Jan van Kuyk" passeert het opstelterrein van NS Servicebedrijf Noord Oost, op weg naar station Nijmegen. De foto is gemaakt vanaf het viaduct in de St. Annastraat. Foto Henk Koster.

Blerick, 1 juli 2021. Arriva-stellen 279 en 388 zijn onderweg van Roermond naar Nijmegen.

vorige       start       omhoog