E-locs NS 1200 |
De serie 1200 is gebouwd in 1951 en 1952 door Werkspoor Amsterdam, naar Amerikaans ontwerp. De bedoeling was om er 75 te bouwen, maar het is bij 25 exemplaren gebleven. In plaats daarvan bestelde NS locomotieven van de serie 1100 in Frankrijk. Dat was een financieel-politieke beslissing, want de stoere zesassige 1200-den waren in alle opzichten superieur aan de huppelende 1100-tjes. De eerste locs waren turquoise of bruin, later zijn ze allemaal blauw geschilderd. Ze trokken veel goederentreinen, maar ze waren bijvoorbeeld ook lange jaren het gezicht voor de sneltreinen tussen Limburg en Zandvoort. Tussen 1979 en 1983 werden ze gerenoveerd. Ze zijn toen ook geel/grijs geschilderd. De neuzen waren eerst helemaal geel, maar dit was storend voor de machinisten vanwege de refelecterende werking. De bovenkant van de neuzen is toen grijs geschilderd. De locs hebben tot 1998 dienstgedaan bij NS. Na de NS-periodeIn 1999 nam ACTS een aantal e-locs serie 1200 over. Met moeite, want de rechter moest worden ingeschakeld om te voorkomen dat ze door NS werden gesloopt. Bij ACTS kregen deze locs nieuwe nummers: 1251 (ex 1215), 1252 (ex 1225), 1253 (ex 1218), 1254 (ex 1214) en 1255 (ex 1221). De locs deden tot november 2009 dienst bij ACTS. Locs 1251, 1252 (als plukloc) en 1254 gingen naar Harry Schneider en Laurens Pit, die in 1998 het initiatief namen om de 1200'en door ACTS te laten overnemen. Voor verdere verrichtingen van deze locs zie 1200'en bij ACTS/EETC. Loc 1255 is overgedragen aan de Stichting Klassieke Locomotieven (KLOK). Ook loc 1201 (turquoise) is eigendom van de KLOK. Locs 1202 (blauw) en 1211 (geel/grijs) zijn eigendom van het Spoorwegmuseum. De niet-rijvaardige 1211 is eind 2011 in bruikleen overgebracht naar Bahnpark Augsburg. Zie ook de 1200-reünie november 2011. |
|
Een 1200 in de bruine kleur, zoals enkele locs enige jaren hebben rondgereden. Daarna werden ze blauw, net als hun turquoise soortgenoten. Omslag van "Speurtocht langs de rails" uit 1953. Tekening door H. Giesen. Uit mijn collectie jeugdboeken. |
|
Den Haag, Binckhorst, 16 oktober 2011. Loc 1201 in de huisstijl van de vroege jaren vijftig. Het verhaal gaat dat de vrouw van president-directeur Den Hollander deze kleur had uitgekozen voor de nieuwe elektrische locomotieven en getrokken rijtuigen. Heel lang heeft dat niet geduurd: het bleek een lastige en besmettelijke kleur. Hierop besloot men over te stappen op Berlijns blauw. Foto Aad de Meij. Lees ook Hoe loc 1201 weer turquoise werd. |
|
Loc 1202 van Märklin. Daar horen natuurlijk rijtuigen Plan E achter. Eind jaren 70 pendelde ik elke werkdag tussen Utrecht en Amsterdam. In de eerste klas, met een lekkere sigaar. 's Ochtends kocht ik bij een mannetje op het perron in Utrecht een beker koffie en een klef broodje kaas. Ik mis dit allemaal heel erg. |
|
Loc 1208 op een in 1972 door NS uitgegeven poster. De foto is op 10 februari 1971 gemaakt bij de hoofdwerkplaats in Tilburg, nadat de loc daar in de nieuwe geel/grijze huisstijl was geschilderd. Het locnummer is in kleine cijfers op de zijkant aangebracht; later zouden er veel grotere cijfers worden gebruikt. Loc 1208 was de eerste geel/grijs geschilderde e-loc van NS (afgezien van de serie 1500, die direct in de nieuwe huisstijl op het spoor kwam). Deze loc heeft korte tijd met een geheel gele neus gereden. Omdat de machinisten klaagden over reflecties, werd de bovenkant van de neus na enkele weken voorzien van een grijs vlak. Ook de bovenkant van de handgrepen werd toen grijs. De andere 1200'en kregen bij het huisstijlen direct een neus met een grijze bovenkant. |
Bierviltje van het Belgische merk Leopold, uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de UIC: de Union Internationale des Chemins de Fer in 1972. De loc is getooid in de nieuwe huisstijl. Het duurde meer dan twaalf jaar voordat alle 1200'en grijs/geel waren: van februari 1971 tot juni 1983. |
|
|
Sehe auch: Niederländische Elektroloks
|
Het lijkt op een NS 1200, maar aan de grote koplamp is te zien dat het een andere loc is. Ook de draaistellen zijn anders: deze loc heeft drie tweeassige draaistellen, terwijl de 1200 twee drieassige draaistellen heeft. De tekstschrijver is duidelijk in verwarring gebracht: hij schrijft dat het om een Nederlandse loc gaat die voor een deel in Spanje is gebouwd. Maar het is een Spaanse loc die is gebaseerd op hetzelfde Amerikaanse ontwerp als de 1200. Er staat ook dat er in 1949 soortgelijke locs zijn gebouwd voor Frankrijk en Groot-Brittannië, maar dat lijkt mij een misverstand. In het standaardwerk van Henk Bouman wordt in alle talen gezwegen over dit Spaanse zusje van de 1200. Bron: L'histoire des chemins de fer, een plakplaatjesalbum van La Vie du Rail uit ca. 1973. |
|
Elektrische locomotieven NS-serie 1200. Door Henk Bouman. Uitg. Uquilair 1998. ISBN 9071513297. De ondertitel van het boek luidt "De geschiedenis van de Nederlandse Amerikanen." Een geschiedenis die bij het verschijnen van dit boek overigens nog niet helemaal was afgelopen. |
|
Elektrische lokomotieven in Nederland. Door Carel van Gestel e.a. Uitg. de Alk, Alkmaar, derde druk 1997. ISBN 9060139690. Overzicht van alle elektrische locomotieven die in Nederland dienst hebben gedaan of nog dienstdoen, inclusief die van buitenlandse maatschappijen. Ook het ontwerp van de nooit gebouwde serie 1400 komt aan de orde. |
|
Materieelgids loc serie 1200. Met bedieningsvoorschriften en aanwijzingen voor het verhelpen van storingen. Uitg. Nederlandse Spoorwegen, 1994. Wie zo'n gids heeft bestudeerd, rijdt er zo mee weg! |
|
Zie ook: