Bulleid Pacifics

Bulleid Pacifics en enkele andere ontwerpen van Oliver Bulleid. Er is een apart thema over The Leader Project.

Nummersysteem van Bulleid
Bij de Southern Railway voerde Bulleid een nieuw nummersysteem in, gebaseerd op de asindeling van de locomotief. Het aantal aangedreven assen werd aangeduid met een letter, de andere assen met cijfers. Zo was 21C een locomotief met twee loopassen voor, een loopas achter, en drie drijfassen. Daarachter kwam een volgnummer, bijvoorbeeld 21C1. Het systeem is alleen toegepast bij de door Bulleid zelf ontworpen locomotieven. Bij de nationalisatie in 1948 kregen deze locomotieven een 'gewoon' nummer. 21C1 (Pacific) werd bijvoorbeeld 35001, C1 (Class Q1) werd 33001. De elocs CC1 en CC2 werden 20001 en 20002. Zie het nummersysteem van BR.

Horsted Keynes, 21 oktober 2007. Dubbele tractie verstoort tijdelijk de rust in het serene parklandschap van Sussex. Bulleid-Pacifics “Blackmoor Vale” en “Wadebridge” vervoeren in eendrachtige samenwerking een ochtendtrein van Sheffield Park naar Kingscote. Tekst en foto Kees Wielemaker.

Deze onorthodoxe locs zijn een ontwerp van Bulleid, die ook The Leader op zijn naam heeft staan. Het betrof drie series gestroomlijnde Pacifics van de Southern Railway: de Merchant Navy Class (30 exemplaren), en de iets kleinere locs van de West Country Class (66 locs) en de Battle of Britain Class (44 locs) die vanwege hun lagere asdruk op veel meer lijnen waren toegelaten. De eerste Merchant Navy‘s verschenen in 1941 op de baan, de lichtere machines werden vanaf 1946 in dienst genomen.

De locomotieven vielen ook op vanwege de toegepaste vernieuwende technieken. Zo beschikten deze driecilinderlocs over een stoomverdeling die werd aangedreven via kettingen en die in het frame was ondergebracht in een gesloten oliebad. In de praktijk bleek dit oliebad minder dicht dan de bedoeling was, want er zijn verhalen bekend over wegspattende olie die ervoor zorgde dat de aslade van de betreffende loc in brand werd gezet. Ook opvallend waren de Bulleid Firth Brown-wielen, die uiterlijk veel weg hebben van boxpok-wielen maar van een andere constructie zijn.

Van deze drie series is in Engeland een groot aantal locs bewaard gebleven en dat maakte dat er in het weekend van 20 en 21 oktober maar liefst vier rijvaardige Bulleid-Pacifics aanwezig konden zijn bij het jaarlijkse Giants of Steam-festival van de Engelse Bluebell Railway. Daar waren present:

34007 'Wadebridge' (West Country Class, bouwjaar 1945)
21C123 'Blackmoor Vale' (West Country Class, in de uitvoering van de Southern Railway, bouwjaar 1946). Deze loc heeft de Bluebell Railway als thuisbasis. Ze draagt een nummer uit een nummersysteem dat korte tijd door de Southern Railway is toegepast.
34028 'Eddystone' (West Country Class, een door British Railways verbouwd exemplaar met Walschaerts-stoomverdeling en zonder stroomlijnbeplating, bouwjaar 1946)
34081 '92 Squadron' (Battle of Britain-class, bouwjaar 1948)

Hun bijzondere stroomlijnvorm bezorgde de Bulleid Pacifics de bijnaam Spam, in verband met de gelijkenis met het blikje waarin Spam Luncheon Meat werd verkocht, in Nederland beter bekend als Smac.

Ceramic Pomander filled with Perfumed Flowers met daarop Battle of Britain class 34051 "Winston Churchill".

Dit is een loc uit een serie die tussen 1945 en 1950 is gebouwd voor de Southern Railway, ontworpen door Bulleid. De serie bestond uit 110 stuks, die een naam hadden die verwees naar de Tweede Wereldoorlog ("Battle of Britain") of de naam van een vakantieoord in het westen van Engeland ("West Country Pacifics"). Tussen 1957 en 1961 werden 55 locs aangepast, waarbij ze hun stroomlijnbeplating verloren. De eerste loc werd in 1963 gesloopt. Er zijn verschillende locs bewaard gebleven.

Een zwaardere variant was de Merchant Navy Class.

Golden Arrow, Flèche-d'Or

Brixton, 1954. Loc 35027 met de Golden Arrow, de luxe boottrein tussen Parijs en Londen. Collectie Nico Spilt.

Loc 231E 41 met de Flèche-d'Or, de luxe boottrein tussen Parijs en Londen.

Calais, 15 september 1966. Loc 231G 131 met de Flèche-d'Or. Collectie Mike Morant.

Een prent uit mijn collectie, gemaakt door Roland Davies. De loc is een Bulleid Pacific, die met de Golden Arrow op weg is naar Parijs. Behalve een naambord en twee vlaggen draagt de loc ook twee witte schijven, die de headcode vormen.

Night Ferry in 1953

Loc 35028 met de Night Ferry London-Paris. Omslag van Trains Annual 1953, uitgegeven door Ian Allan Ltd. Mogelijk naar een schiderij van Richard Ward (1916-1993).

Battle of Britain Class "Winston Churchill"

Model van een Bulleid Pacific van Atlas.

Andere ontwerpen van Bulleid

Class Q1

National Railway Museum, York, 24 juni 2008. Loc C1 van de Southern Railways (BR 33001). Class Q1 was een ontwerp van Oliver Bulleid uit de Tweede Wereldoorlog. De locs waren tot op het bot uitgekleed en zagen er op zijn zachtst gezegd ongebruikelijk uit. Maar het waren sterke locs die goed voldeden in de goederendienst. Net als andere locomotieven van Bulleid waren ze voorzien van Bulleid Firth Brown-wielen. Er zijn 40 exemplaren gebouwd, waarvan de laatste in 1966 uit dienst ging. Eén loc is bewaard gebleven. Zie ook Austerity-locomotieven.

London Road Junction, Derby. Dieselelektrische loc 10202, asopstelling 1Co-Co1. Dit is een ontwerp van Bulleid uit 1949, waarvan er drie zijn gebouwd. Ze waren bestemd voor de Southern Region, maar vanaf 1955 deden ze dienst in de London Midland Region, waar deze foto is gemaakt. De locs beschikten over een stoomketel om treinen te kunnen verwarmen. Ze hebben zware sneltreinen gereden, ook in dubbeltractie, maar kwamen later in de goederendienst terecht. De drie locomotieven van deze experimentele serie hebben tot 1963 dienstgedaan en zijn daarna gesloopt. Foto M.Benn, collectie Nico Spilt.

Bulleid's Pacifics. D.W. Winkworth. George Allen & Unwin, London, 1981 (oorspronkelijk gepubliceerd 1974). ISBN 0046250050.

British Pacific Locomotives. Cecil J. Allen. Ian Allan Ltd, 1962.

De eerste Britse Pacific, asopstelling 4-6-2 (of op z'n Duits of Nederlands 2C1), verscheen al in 1908 op de rails. Maar de bloeiperiode van dit loctype begon in 1922. De grote locomotiefbouwers uit de hoogtijdagen van de spoorwegen waren Gresley, Thompson, Peppercorn, Stanier en Bulleid, die elk voor hun eigen maatschappij prachtige locs ontwierpen. Ook na de Tweede Wereldoorlog, toen de Britse spoorwegen waren genationaliseerd, werden er nog nieuwe locomotieven gebouwd. De laatste Standard Pacific werd in 1954 opgeleverd. In dit dikke boek komen ook enkele nooit gebouwde ontwerpen aan de orde.

The Golden Arrow. A. Hasenson. Howard Baker, London, 1970. ISBN 0093048106.

Boek over de beroemde verbinding tussen London-Victoria en Paris-Nord, met een oversteek per veerboot over het Kanaal tussen Dover en Calais. In Engeland heette de trein Golden Arrow, in Frankrijk Flèche d'Or. De treinen reden van 1929 tot september 1972, met een onderbreking tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Zie ook:

vorige start omhoog