Emslandstrecke (Rheine-Emden)

De “Hannoversche Westbahn”, tegenwoordig beter bekend als “Emslandstrecke”, werd gebouwd om de haven van Emden in het koninkrijk Hannover te verbinden met het Ruhrgebied in het koninkrijk Pruisen. Na jarenlange discussies over het te volgen tracé begon de bouw. Als eerste werd in 1855 het gedeelte Emden – Papenburg in gebruik genomen door de Hannoversche Staatsbahn. Papenburg – Rheine volgde enkele jaren later.

Vele decennia reden treinen met ijzererts uit Zweden naar het Ruhrgebied. Kolentreinen gingen in omgekeerde richting. Tegenwoordig wordt het beeld bepaald door autotreinen van/naar Emden, ketelwagentreinen van/naar de raffinaderij bij Lingen en een enkele containertrein.

Een reis van Rheine naar Emden, zoals die in de eerste helft van de jaren zeventig mogelijk was. De foto's worden getoond op volgorde van de plek waar ze gemaakt zijn, te beginnen op het station Rheine.

Op het kaartje staan de plaatsen waar ik ooit foto's heb gemaakt. Voor meer kaartjes zie Waar ben ik geweest?

Rheine, 11 juli 1971. Loc 012 054 met een trein naar Norddeich.

Rheine, 16 augustus 1974. Loc 110 425 kon niet verder dan Rheine rijden. Voor de rest van de rit naar het noorden moet loc 012 066 in actie komen.

Bentlage (tussen Rheine en Salzbergen), februari 1970. Loc 012 064 met een Eilzug kruist een 044'er met een trein met zelflossers. Op de voorgrond een gewicht waarmee de trekdraden van wissels en seinen op spanning werden gehouden. Foto Jan van Barneveld, collectie Rob van der Rest.

Salzbergen, 15 juli 1972. Loc 043 574 met een lege ertstrein uit Rheine. Foto Rob van der Rest.

Emsbüren (tussen Salzbergen en Elbergen), 30 juni 1973. Oliegestookte loc 012 100 met een D-trein. Foto Rob van der Rest.

Elbergen, 20 augustus 1974. Loc 012 063 met een trein naar Rheine. De drukbereden Emslandstrecke is hier enkelsporig.

Lingen, 9 april 1971.  Vertrek van loc 011 056 richting Emden.

Lingen, 20 augustus 1974. Loc 042 358 mag vertrekken met haar kolentrein richting Rheine. De beide vleugels van het hoofdsein staan schuin omhoog (seinbeeld Hp2). Dat betekent: langzaam rijden. Dit sein wordt gebruikt bij afbuigende wissels, waar meestal 35 km/uur mag worden gereden. 's Nachts wordt een groen en een geel licht getoond. Eén vleugel schuin omhoog (Hp1) betekent veilig, volle snelheid toegestaan. Een horizontale vleugel (Hp0) betekent natuurlijk stop.

Lingen, 20 augustus 1974. Een sneltrein uit Rheine loopt het station binnen. Rechts de werkplaats AW Lingen.

Meppen, 16 augustus 1974. Loc 012 075 op weg naar Emden. Achter deze latere SSN-loc ben ik vanaf Rheine meegereden.

Meppen, 16 augustus 1974. Loc 012 061 nadert het station met een trein uit Emden, op weg naar Rheine. Links takt een industriespoor af (inmiddels opgebroken). Helemaal rechts de enkelsporige lijn naar Haselünne.

Haren, 19 augustus 1974.  Loc 043 574 met een ertstrein richting Rheine.

Aschendorf, 18 augustus 1974. Loc type 216 met een trein naar Norddeich. Direct achter de loc een rijtuig van de DSG. Tweede foto: treinstel Baureihe 624/924 als trein naar Rheine.

Aschendorf, 18 augustus 1974. Loc 012 075. Deze loc is tegenwoordig in bezit van de SSN, waar ze haar oorspronkelijke nummer 01 1075 heeft teruggekregen. Op de tweede foto een 042 met een sneltrein naar Rheine.

Aschendorf, 21 augustus 1974. Loc 052 529 met een lege kolentrein richting Rheine. Kolen werden vervoerd in open bakken (type E), terwijl ijzererts werd vervoerd in zelflossers (type F). Naar de haven van Emden waren de kolentreinen vol, in omgekeerde richting de ertstreinen.

Aschendorf, 21 augustus 1974. Twee 042-ers zijn in de weer met een ertstrein richting Rheine. De tweede foto is een dag later gemaakt. De ontmoeting tussen deze twee ertstreinen is goed afgelopen...

Papenburg, 17 augustus 1974. Loc 012 075 vertrekt met een trein naar Rheine. Deze loc zou enige jaren later worden overgenomen door de SSN.

Papenburg, 17 augustus 1974. Loc 042 202 met een trein richting Emden.

Papenburg, 18 augustus 1974. Loc 043 336 buldert voorbij met een trein naar Emden. De tweede foto is gemaakt op 20 augustus 1974, en toont loc 042 358 met een trein naar Rheine.

Leer, 12 juli 1971. Loc 012 066 met een trein naar Rheine. Snel worden er nog wat spullen uit het houten bagagerijtuig gehaald.

Leer, 12 juli 1971. Losse loc 042 254 op weg naar Rheine. De machinist maakt een korte stop om enige boze woorden te wisselen met de seinhuiswachter.

Leer, 13 juli 1971. Loc 012 084 met een slaaptrein München-Norddeich/Mole. De meeste rijtuigen zijn geschilderd in de nieuwe huisstijl uit die tijd. Op het emplacement is men druk bezig met het installeren van nieuwe lichtseinen. Op de eerste foto is het oude seinhuis zichtbaar van waaruit de mechanische beveiliging wordt bediend. Het nieuwe seinhuis - links buiten beeld naast de overweg - is bijna gereed.

Leer, 13 juli 1971. Loc 044 528 met een lading auto's bestemd voor de haven van Emden. Tweede foto: loc 023 094.

Leer, 17 augustus 1974. Loc 043 094 met een ertstrein richting Rheine.

Leer, 17 augustus 1974. Een zevendelige 601 als Intercity "Emsland" van Frankfurt naar Norddeich.

Emden West, 12 juli 1971. Loc 023 095 is onderweg van Rheine naar Norddeich. Op 17 augustus 1974 heette hetzelfde station Emden Hbf. Rangeerloc 236 252 (vroeger V36), een oorspronkelijk voor de Wehrmacht gebouwde dieselloc. Meer foto's in Emden.

Emden Süd, herfst 1972. Een zware ertstrein (Langer Heinrich) vertrekt richting Rheine. De trein wordt getrokken door een 043 en een 042. Aan de vette rook is duidelijk te zien dat het om oliestokers gaat. Foto W. van Herpen, collectie Rob van der Rest.

Norddeich Mole, 18 augustus 1973. “Das Ende einer Bahnstrecke”. Het meest noordelijke deel van Kursbuchstrecke 280: Norddeich Mole in het noordwesten van Ostfriesland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Loc 012 100 is zojuist uit Rheine aangekomen en wacht met een postrijtuig op zijn volgende rit. Op de achtergrond rechts de haven. Hier vertrekken de veerboten die de verbinding onderhouden met de Waddeneilanden Juist en Norderney. Foto Edward Bary.

Emden Hbf, 17 augustus 1974. Loc 012 100 loopt binnen met een trein uit Norddeich. Met deze trein reis ik terug naar Rheine. Even voorbij Emden vindt een ontmoeting plaats met een 043.

Emslandstrecke, 21 augustus 1974. Ik hang uit het raam van een sneltrein, getrokken door loc 012 100. De tegemoetkomende trein wordt getrokken door loc 012 080. Een andere liefhebber zwaait naar mij. Ik kende de uitdrukking toen nog niet, maar in het Engels heet dit "steam bashing". Raampje open en genieten maar. Liefst in een gewone trein, zonder hordes dagjesmensen of spoorseksuelen om je heen. In 1974 kon dat nog, vlak over de Nederlandse grens. De onderste foto is vier dagen eerder gemaakt tussen Leer en Emden.

Tot slot nogmaals loc 012 100, na aankomst in Rheine. Deze foto's zijn gemaakt in de avond van 13 november 1971.

Ontwerp voor een verpakking van een uitbreiding van Train Simulator: "Die Emslandbahn". Hiervoor zijn twee dia's van mij gebruikt. Het ontwerp (niet door mij gemaakt) is om artistieke redenen afgekeurd. Ik heb als vergoeding wel enkele uitbreidingssets voor Train Simulator gekregen.

vorige       start       omhoog