Afscheid stoom Rheine 1977

Op 10 en 11 september 1977 nam Rheine afscheid van de stoom­locomotief. In het depot en op het station waren diverse locomotieven te zien, terwijl er ook verschillende stoomritten plaatsvonden. Vanuit Nederland waren de 23 023 en de 23 076 van de nog jonge SSN en VSM van de partij. De foto-impressie is gemaakt op een wat druilerige 10 september 1977. Zie ook mijn fotoalbum op Flickr.

Loc 043 903 was de locomotief die zes weken later, op 26 oktober 1977, de allerlaatste stoomtrein van de DB zou rijden. Dat was een uit één materiaalwagen bestaande trein naar Emden. Deze loc staat tegenwoordig als monument in Emden.

Op dit kaartje staan de plaatsen waar ik ooit foto's heb gemaakt. Voor meer kaartjes zie Waar ben ik geweest?

Den Haag, 10 september 1977. SSN 23 023 staat op het punt te vertrekken met een door de NVBS georganiseerde rit naar Rheine. Hier wordt afscheid genomen van de stoomtractie bij de DB. Dit was ook de eerste keer dat de in 1976 opgerichte SSN een trein mocht trekken. Er reed deze dag vanuit Hoek van Holland nog een tweede trein, met 400 leden van de Locomotive Club of Great Britain aan boord. Deze trein reed tot Apeldoorn achter een e-loc, waarna loc 23 076 van de eveneens nog jonge VSM de trein verder vervoerde naar Rheine. Deze loc trok op de terugweg de trein van de NVBS, terwijl loc 23 023 een dag later het gezelschap Engelsen weer terugbracht naar Hoek van Holland. Meer in het blad Stoomtractie van de SSN, nummer 3-2011.

Den Haag CS, 10 september 1977. De uit elf rijtuigen bestaande trein zat vol NVBS-leden. Gemoedelijk volk, maar de Spoorwegpolitie is toch nadrukkelijk aanwezig.
 

Loc 23 023 is Bentheim binnengelopen met haar trein uit Den Haag. Tot Salzbergen mag niet met stoom worden gereden, vandaar dat e-loc 140 547 wordt voorgespannen.
 

In Salzbergen wordt de e-loc weer afgekoppeld. Hier vindt een ontmoeting plaats met loc 043 906, die met een trein uit Leer is binnengelopen. Op het bord staat "Dampflok-Abschied Rheine-Leer und zurück".

Na een gezamenlijke Scheinabfahrt is voor 043 906 het moment aangebroken om verder te rijden naar Rheine, op korte afstand gevolgd door onze 23 023.

In Rheine reppen we ons naar de spoorwegovergang. Daar leggen we loc 042 096 vast met een extra trein naar Leer. In de verte loc 221 142, die voor een onveilig sein staat.

Op het stationsplein rijdt een replica van de eerste Duitse trein rond. In de stationshal kun je voor wat muntgeld je eigen trein bedienen. Rond de wereldbol rijdt bovendien een minuscuul treintje. Zie Modellbahn im Bahnhof.

Een pakwagen is handig voor het meenemen van gereedschappen en kratten bier. Loc 042 186 is een van de 24 stoomlocomotieven die op dat moment nog bij de DB in dienst waren (alleen in Rheine en Emden). Dat waren allemaal oliegestookte 042-ers en 043-ers. Van deze locs zijn er elf door liefhebbers gekocht, waaronder de loc op deze foto. Die bevindt zich nu als 41 186 in het Eisenbahnmuseum Dieringhausen.

Loc 043 636 met een extra trein.

Behalve extra treinen reden er ook nog "gewone" stoomtreinen, zoals deze 043 087 met een kolentrein richting Emden.

Rheine, 10 september 1977. Loc 103 001 is uit Hamburg overgekomen met een dubbeldekkerstam
van de Lübeck-Büchener Eisenbahn.

Het dagelijkse treinverkeer ging onverstoord verder. Loc 110 247 kan niet verder de Emslandstrecke op, omdat voorbij Salzbergen de bovenleiding nog niet gereed is. Ze maakt daarom plaats voor 220 027.

Even later vertrekt het NVBS-gezelschap weer naar Nederland, dit keer achter 23 076 van de VSM die 's ochtends met een andere trein uit Nederland hierheen is gekomen. Loc 23 023 van de SSN zal de volgende dag terugkeren naar Rotterdam.

Op de terugweg herhaalde zich het tafereel van de heenreis: tussen Salzbergen en Bentheim reed de stoomtrein met voorspan van e-loc 140 547.

In Apeldoorn werd loc 23 076 afgekoppeld en ging de trein achter een e-loc verder naar Den Haag.


Meer lezen en zien

Voor een verslag van deze NVBS-excursie zie Op de Rails 1977, blz. 364. Zie ook het blad Stoomtractie van de SSN, nummer 3-2011.

Bekijk ook het filmpje van Gerard van Wieringen.

Nabij Emden, 26 oktober 1977. Loc 043 903 (ex 44 903) is met een Hilfszugwagen op weg van Oldersum naar Emden. Dit was de laatste stoomtrein van de DB in de normale dienst. Deze loc staat nu als monument bij station Emden Hbf. Foto collectie René Medendorp.

Salzbergen, 28 februari 2001. Op 26 oktober 1977 werd tegen middernacht in Bw Rheine loc 043 196 (ex 44 1203) uit dienst genomen. Deze loc geldt daarom als laatste actieve stoomloc van de DB. Hierna werd het Dampflokverbot van kracht: er mochten geen stoomtreinen meer rijden op West-Duitse rails. Rond 1985 is dat verbod weer opgeheven. Loc 043 196 is als monument opgesteld bij station Salzbergen.

Die Bahn in Rheine. Programmaboekje van het Dampflokabschied en de Leistungsschau op 10 en 11 september 1977 in Rheine. Met aandacht voor de geschiedenis van de stad Rheine (vanaf 1327), het station en natuurlijk het stoomlocdepot Bw Rheine-Hauenhorst. Op 28 mei 2005 zou een feest worden georganiseerd ter gelegenheid van het feit dat dertig jaar geleden de laatste sneltreinen door stoomlocs werden getrokken. De Duitse spoorwegen hadden echter op het laatste moment verboden dat er stoomtreinen zouden rijden. Het brandgevaar zou vanwege de hoge temperaturen van de afgelopen dagen te groot zijn.

Endstation Rheine. Die letzten Dampfloks der DB. Door Wolfgang Staiger. Franckh'sche Verslagshandlung, Stuttgart 1977. ISBN 3440043304.

De auteur heeft vanaf 1973 een tijd als stoker gewerkt op de Emslandstrecke, om zijn inkomen als student aan te vullen en om dicht bij de stoomlocomotieven te kunnen zijn. Zijn verhaal is boeiend om te lezen, de vele zwart-witfoto's in dit boek zijn helaas meestal veel te donker afgedrukt.

Meer treinen in Rheine:

Zie ook:


vorige       start       omhoog