Stationsplein Hilversum, 16 juli 1964. NBM-bussen, Leyland-serie 4700. Foto Adriaan Pothuizen.
Leyland-bussenOver bolramers en meer. |
|
|
|
Stationsplein Hilversum, 16 juli 1964. NBM-bussen, Leyland-serie 4700. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
|
Hilversum, 27 september 1964, gezien vanaf de voetgangersbrug. NBM 4793 (Leyland) draait vanaf het Stationsplein de Stationsstraat in. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
|
Stationsplein Hilversum, 4 maart 1965. NBM-bussen van Leyland/Werkspoor serie 4700 (links) en Scania Vabis/Den Oudsten serie 3300. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
|
Stationsplein Hilversum, oktober 1965. NBM 4673 (Leyland), ingezet op stadslijn B, staat voorgesorteerd om linksaf te slaan. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
|
Stationsstraat Hilversum, 3 mei 1966. NBM 4797 (Leyland) ingezet op lijn 30 naar Bussum stopt aan de halte op de hoek van de Koninginneweg. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
|
Stationsplein Hilversum, 16 juni 1966. Links NBM 2790 (Daf) ingezet op lijn 22 naar 's Graveland, rechts NBM 7023 (Leyland/Van Hool) ingezet op lijn 14 naar Bunnik. Foto Adriaan Pothuizen. |
|
|
Hilversum, 22 maart 1974. Bolramers van Centraal Nederland op het stationsplein. Foto Nico Spilt. |
|
|
Hilversum, 22 maart 1974. De rode bussen zijn luxe toerwagens van het type Leyland-Den Oudsten LOT, ook bekend als Caravan, gebouwd in 1965. Foto's Nico Spilt. |
|
|
Stationsplein Hilversum, augustus 1978. Rechts drie bussen uit de serie 5500 van de stadsdienst. Het waren korte Leyland/Den Oudsten bussen. Links staat een tourbus van Leyland Worldmaster, type LOT (Leyland/Den Oudsten/Tour). Datum indienststelling 5100-serie: maart 1966. De kleur rood heeft inmiddels plaats gemaakt voor streekgeel. Foto Henk Koster. |
|
|
Rotterdam, 13 mei 1999. Open dag bij de SSN. Omdat het stoomdepot nogal ver van de bewoonde wereld ligt, pendelde er een historische bus van RoMeO vanaf station Rotterdam Noord. Dit is RET 309, een Leyland Leopard uit 1967 met een carrosserie van Verheul. |
|
|
Bunnik, 24 februari 2019. Utrechtse stadsbus 27 wordt gereedgemaakt voor een carnavalsoptocht door Bunnik. (Met die optocht heb ik niets te maken! Ik kwam toevallig voorbij en mocht de bus even bekijken. In mijn studententijd heb ik vaak in dit soort bussen gezeten.) Deze bus is in 1956 gebouwd door Leyland en is nu eigendom van de Stichting Gevu Museumbus. Deze stichting bezit ook de rode standaardbus 316. |
Zo’n jaar of tien geleden werd ergens in de Achterhoek een oude lijnbus gevonden, die ooit bij de Nederlandse Buurtvervoer Maatschappij (NBM) gereden heeft. Omstreeks 1977 blijkt deze bus, die inmiddels zijn laatste rondje had gereden bij Centraal Nederland, verkocht te zijn aan een particulier die het voertuig nog enige jaren als camper heeft gebruikt. Na vele kilometers was het niet meer verantwoord om ermee te gaan toeren. Een nieuwe eigenaar had de camper terug willen brengen in de originele staat, maar door omstandigheden was dat er niet meer van gekomen. Dankzij een paar nieuwsgierige bezoekers van de oude schuur, waarin de oldtimer vele jaren was opgeslagen, werd de totaal vergeten veteraan ontdekt. Toen er wat stof afgeveegd werd, kwam het ESO-nummer 4711 tevoorschijn, dat toebehoorde aan de bolramer die in 1958 door Werkspoor op een Leyland Royal Tiger Worldmaster chassis werd gebouwd.
De restauratie van de 4711 heeft zes jaar geduurd. Het NBM-logo, dat op de bus aangebracht is, werd eind jaren zestig ingevoerd en is slechts enkele jaren in gebruik geweest. In 1973 werd de NBM namelijk overgenomen door CN. De bolramer blikt even terug op het station van Hilversum, dat altijd het middelpunt geweest is van de meeste routes door het Gooi. Er is echter niets meer dat nog herinnert aan vroeger tijden. Het klassieke station uit 1874 is lang geleden gesloopt en vervangen door het huidige station. Inmiddels zijn de meeste bussen elektrisch. De “barn find” ov-klassieker staat hier geparkeerd tussen een paar moderne bussen op een tijdelijk busstation, in afwachting van de komst van een nieuw busstation.
Op Tweede Paasdag 2024* is de 4711 ingezet geweest als promotiebus voor R-net. De bolramer werd voor dit doel tijdelijk uitgevoerd in de bekende grijs-rode outfit en heeft zelfs passagiers vervoerd op lijn 320 naar Amsterdam.
Er zijn in Nederland nog diverse Leyland bolramers bewaard gebleven, die gereden hebben bij verschillende vervoerbedrijven. Toevallig bestaat er nog een identieke Leyland bolramer uit dezelfde serie. Het is de 4710 die jarenlang museumbus is geweest bij de MUSA te Amsterdam. Tegenwoordig is de bus in het bezit van het Nationaal Openbaar Vervoer Museum te Ouwsterhaule.
* Tweede Paasdag 2024 = 1 april
Op het eerste gezicht zou je het misschien niet zeggen, maar deze drie afbeeldingen van de 4710 hebben als voorbeeld gediend om de 4711 weer tot leven te wekken. Ze zijn in 2009 gemaakt in Sneek en ingepast in foto’s van het station Hilversum uit 2024. Ooit was dit station een vertrouwde locatie voor beide bussen, vandaar. Met Photoshop zijn de busfoto’s bewerkt, uitgesneden en op de juiste plek gemonteerd in de foto’s van het station. Dat klinkt vrij simpel, maar daar komt best wel iets bij kijken. Je moet bijvoorbeeld de veranderde achtergrond kunnen zien door de ruiten van de bus…
Tekst en foto's Henk Koster.