Vialis NMA Railway Signalling *)

Op 25 februari 2005 bracht ik op uitnodiging van de directie een bezoek aan het bedrijf Vialis in Broek op Langedijk. Dit bedrijf is voortgekomen uit de Nederlandse Machinefabriek Alkmaar (NMA). NMA bestaat zelf ook nog steeds**): hier worden onder andere seinpalen, wisselstellers en overweginstallaties geproduceerd. Vialis is het bedrijf dat deze producten ontwikkelt, test, verkoopt en installeert.

Een belangrijke markt is Nederland, maar het bedrijf is ook actief in het buitenland. Bijvoorbeeld in Indonesië, waar het spoorwegnet in de Nederlandse koloniale tijd is ontstaan en waar door de NMA veel installaties zijn geleverd. Ten tijde van mijn bezoek waren er ook medewerkers van Vialis actief in Sri Lanka, om mee te helpen met het herstel van het door de tsunami vernielde spoorwegnet. Het bedrijf levert niet alleen materialen voor spoorwegen maar ook voor autowegen. Bijvoorbeeld cijferbakken die boven snelwegen hangen.

De NMA is een oud bedrijf: opgericht in 1879. Zoals de naam aangeeft was het eerst gevestigd in Alkmaar. Vroeger leverde men de bekende Alkmaarse Handelinrichtingen: de grote installaties waarmee wissels en seinen werden bediend. Het oude logo met de letters A en Y (Alkmaarse IJzer- en Metaalgieterij) kun je nog steeds tegenkomen op overweginstallaties.

*) Het bedrijf het tegenwoordig Vialis Railway Systems. De hoofdvestiging bevindt zich in Houten.
**) NMA Industries is eind 2008 failliet gegaan, maar onder de naam NMA Verkeer & Veiligheid is een doorstart gemaakt in Broek op Langedijk. Hier worden onder andere afsluitbomen gemaakt.


 

Moderne wisselsteller, geïntegreerd in een holle dwarsligger. Dit levert een compact geheel op, waarbij de bewegende delen zich zoveel mogelijk binnen een beschermende behuizing bevinden.
 

Een zogenaamd bromwissel: een ter plaatse bedienbaar elektrisch wissel. Echte handwissels mogen van de Arbowet nauwelijks meer worden toegepast. Bij de ingang van het bedrijf staat een klein industrieel monument.
 

Links op de linkerfoto een klassieke cijferbak die met gloeilampen werkt. In het midden een moderne cijferbak waarin lichtgevende diodes worden gebruikt. Rechts een klassieke cijferbak die met een door Vialis ontwikkelde module is omgebouwd tot een installatie die met diodes werkt. Op de rechterfoto dezelfde lichtbakken, vanaf de achterzijde gezien.

Een lichtsein bestemd voor trajecten waarop het nieuwe Europese beveiligingssysteem ERTMS/ETCS wordt toegepast, zoals op de Betuweroute en op de HSL naar Brussel. Het doel van ERTMS (European Rail Traffic Management System) is dat treinen makkelijker door verschillende landen kunnen rijden. Nu heeft elk land nog een eigen beveiligingssysteem.

Een onderdeel van ERTMS is ETCS (European Train Control System). Dit gedeelte van het programma heeft betrekking op de signalering, zowel naast de baan als in de cabine. Er wordt niet meer gewerkt met vaste seinen langs de baan, maar met signaleringen in de cabine, waarbij het systeem automatisch berekent wat de veilige afstand tussen twee treinen is. Hierdoor kan de capaciteit van het baanvak veel beter worden benut.

Wanneer ETCS in werking is, hebben de seinen langs de baan geen functie en zijn dan gedoofd. Om duidelijk te maken dat er geen sprake is van een seinstoring, brandt in dat geval een verticale rij witte lampen in het sein.

Klassieke lichtseinen, die nog met gloeilampen werken in plaats van lichtgevende diodes. Met behulp van een schuifweerstand (lichtgroen) wordt elke gloeilamp ingesteld op een voltage dat iets lager is dan het nominale voltage. Daardoor gaan de lampen veel langer mee, bij gelijkblijvende lichtopbrengst. De lampen hebben zoals in de spoorwereld gebruikelijk een bajonetfitting in plaats een schroeffitting, zodat ze niet kunnen lostrillen.

  
 

De seinen met lichtgevende diodes (leds) maken ook een ontwikkeling door. Links de eerste generatie, rechts de tweede generatie. Deze hebben minder diodes nodig bij gelijke lichtopbrengst, en bovendien is er geen beschermglas nodig.
 

De gietijzeren basis van een dwergsein, en een dwergsein met lichtgevende diodes. Deze was toen ik deze foto maakte nog niet in het wild te zien.
 

Hoewel de elektronica oprukt, wordt bij de beveiliging van spoorwegen nog heel veel met relais gewerkt. Deze bevinden zich in de kasten die je overal langs de spoorbaan ziet staan. Links een zogeheten veiligheidsrelais, die met twee spoelen is uitgevoerd. Dit is het bij NS gebruikelijke type. In het buitenland worden ook wel relais met een enkele spoel gebruikt. Op de rechterfoto een testinstallatie zoals je die ook wel in Ikea-winkels ziet: daar wordt voortdurend een stoel gemarteld, terwijl het hier gaat om de buigzame kabels bij overweginstallaties.

Links een "ouderwetse" aandrijving voor overwegbomen, rechts een aandrijving waarin elektronische componenten te herkennen zijn. Deze aandrijvingen kunnen op afstand, via internet, worden bewaakt. Dit gebeurt ook bij wissels. Op deze manier krijgen onderhoudsmonteurs tijdig een waarschuwing als er iets met een installatie aan de hand is. Zo kan een hoger stroomverbruik een aanwijzing zijn dat er iets aan het verslijten is. Ondanks de elektronica wordt er ook nog steeds een puur mechanische teller ingebouwd, die bijhoudt hoe vaak de overwegboom gesloten is.

  
  

Slagboominstallaties nemen vaak veel ruimte in, maar met slimme constructies is het mogelijk om slanke installaties te bouwen. Links twee foto's van een overweginrichting bestemd voor de Sneltram Utrecht-Nieuwegein. In plaats van tandwielen wordt hier een schroefas toegepast. (De losse grijze stang wordt door monteurs gebruikt om de boom met handkracht te bedienen). Op de rechterfoto een slagboom bestemd voor het afsluiten van rijstroken. Hier is in de lengte van de slagboom heel weinig ruimte beschikbaar, vandaar dat men het in de breedte heeft gezocht. Zie ook de reactie van Tonnie Rutten op 27 juni 2017 in het gastenboek.
 

Alle producten worden aan lange duurproeven onderworpen. Zoals deze twee slagbomen, die constant op en neer gaan, met af en toe een geprogrammeerde noodstop tussendoor. N.B. Het bedrijf heet inmiddels Vialis Railway Systems B.V.

Elk zichzelf respecterend bedrijf dat iets met de spoorwegen van doen heeft, heeft tegenwoordig wel een locomotor in de voortuin staan. In dit geval Sik 369. (Inmiddels is deze Sik verhuisd naar Bemo Rail in Warmenhuizen.) Foto Arjan Förrer.
 

Oude en nieuwe techniek ontmoeten elkaar in Broek op Langedijk.

Spoorwegmuseum, 21 april 2011. Een van de twee knoppenstelkasten die ooit werden gebruikt op de Watergraafsmeer bij de rangeerheuvel. Deze kasten zijn na de oorlog gebouwd door Machinefabriek Alkmaar, waarbij onder andere Jaap Altena een rol heeft gespeeld. De knoppenstelkast in het museum doet nu dienst als rangeerspel.

Korte geschiedenis van Vialis NMA

De bakermat van het bedrijf ligt in Alkmaar, bij de Nederlandse Machinefabriek Alkmaar (NMA). Dit bedrijf produceerde al vanaf 1884 onder meer spoorwegbeveiligingssystemen en -apparatuur. In 1960 werd het bedrijf ingelijfd door het Philips-concern. In 1985 stootte Philps het bedrijf tijdens een forse afslankingsronde weer af, waarna het werd overgenomen door Machiel Baaijens, die directeur-eigenaar van NMA Holding werd. In 1997 verhuisde het bedrijf van Alkmaar naar Broek op Langedijk.

In 2001 besloot NMA om toe te treden tot de Vialis Groep. Dit bedrijf, eigendom van VolkerWessels, was voortgekomen uit andere gerenommeerde bedrijven: het Haarlemse bedrijf "Nederland-Haarlem", gespecialiseerd in verkeersregelapparatuur, en Electrorail, een bedrijf dat in 1948 was opgericht door de NS om het in de oorlog vernielde spoor weer op te bouwen. Dat laatste bedrijf is gevestigd in Zeist.

Toen Vialis de aandelen van NMA overnam, werd besloten om de afkorting NMA te handhaven, vanwege de grote landelijke en internationale bekendheid. Sinds 2001 heet het bedrijf dan ook Vialis NMA. Er zijn twee divisies: Railway Signalling in Broek op Langedijk, en Railsystems in Zeist.

Bron: "Tussen aankomst en vertrek", een interne publicatie van Vialis NMA die in november 2005 is uitgebracht bij het vertrek van directeur Machiel Baaijens.

Het bedrijf het tegenwoordig Vialis Railway Systems. De hoofdvestiging bevindt zich in Houten. NMA Industries is eind 2008 failliet gegaan, maar onder de naam NMA Verkeer & Veiligheid is een doorstart gemaakt in Broek op Langedijk. Hier worden onder andere afsluitbomen gemaakt.

In 2005 werkte ik mee aan het boekje "Tussen aankomst en vertrek", uitgegeven door Vialis NMA bij het vertrek van directeur Machiel Baaijens. Dit boekje (oplage 500) is verspreid onder de relaties van het bedrijf. Mijn bijdragen heb ik verwerkt in het thema Historie Nederlandse Spoorwegen



Zie ook:

Websites:

(Na het failliet van NMA heeft de Nederlandse Mededingings-autoriteit snel de domeinnaam www.nma.nl geclaimd. Vandaar dat het nieuwe NMA een andere domeinnaam moest kiezen.)


vorige       start       omhoog