Van Lelystad naar Texel

Er rijden geen treinen naar Texel. Vandaar dat ik op 25 april 2003 maar even het vliegtuig nam. Ik vloog met de PH-GYS van Lelystad naar Texel en terug, via Enkhuizen en de Afsluitdijk bij Den Oever.

In mijn collectie bevindt zich een curieuze emplacementstekening van station Den Burg. Wat is hiervan de achtergrond?

Dan liever de lucht in...

Toen Theo van Santen zijn 40-jarig jubileum vierde, kreeg hij van zijn collega’s een vliegtocht aangeboden. Nadat de vlucht een aantal malen was uitgesteld, was het eind april dan zover: Theo zou zijn luchtdoop beleven. Aan de stuurknuppel onze collega Martin Euser – de alternatieve Martin Air – en op de achterbank twee andere collega’s. Die namen de plaats in van Theo’s vrouw en zoon, die bij nader inzien liever met beide benen op de grond bleven.

Met z’n vieren gingen we vanaf Lelystad even koffie drinken op Texel. Bij het opstijgen werd het uiterste gevergd van het kleine toestel; volgens de piloot was het vliegtuig “staartlastig”. Op de terugweg mocht de fotograaf voorin zitten, en bleek het opstijgen dankzij de subtiel gewijzigde gewichtsverdeling opeens een stuk vlotter te gaan. Op Texel waren we Theo trouwens even kwijt. Na een korte speurtocht troffen we hem aan in een telefooncel, waar hij een zeldzame telefoonkaart had gevonden. Theo spaart namelijk nog steeds telefoonkaarten.

Nico Spilt (in juni 2003 geschreven voor een Fortis-publicatie)

Een ACTS Boeing 747-200.

Reclame voor de Schiphollijn, 1984.

Spoorbaan naar startbaan. Trein en vliegtuig op spoorwegaffiches.

In de loop van de 20e eeuw werden trein en vliegtuig concurrenten, maar ze vulden elkaar ook aan. Europese spoorweg- en luchtvaartmaatschappijen promootten samen de trein als ideaal vervoermiddel naar het vliegveld. Ze gaven gecombineerde tickets uit, maar in de praktijk was vaak nog een busverbinding nodig tussen station en luchthaven. Op affiches en in reclames werden beelden gebruikt van spoorbanen als startbaan, vliegende treinen en nauw samen­werkend spoor- en vliegpersoneel. Deze gingen vergezeld van gevleugelde slogans als Air-Fer, Train to Plane, Rail & Fly en Zug zum Flug. Eind 20e eeuw werd het ideaalbeeld van geïntegreerd vervoer grotendeels werkelijkheid. Lees het hele verhaal in retours (Arjan den Boer, december 2018).

Afgezien van wat smalspoortreintjes tijdens de Tweede Wereldoorlog, hebben er op Texel nooit treinen gereden. Maar er zijn in de jaren 50 wel plannen gemaakt voor een spoorwegnet, om het toenemende toeristenverkeer in goede banen te leiden. Dit blijkt uit deze curieuze emplacementstekening van Den Burg. Bron: lesmateriaal van de dienst Seinwezen van NS. Collectie Nico Spilt.

Madurodam, 29 mei 1993. Een treinstel Plan V langs het perron van Enkhuizen. Op de voorgrond de Molengat van de veerdienst tussen Den Helder en Texel. Later is dit model vervangen door de 'Dokter Wagemaker'.

How to Photograph Aircraft. Peter Shephard. Fountain Press, London 1960.

How to Photograph Boats. Jack H. Coote. Fountain Press, London 1958.

Zie ook boeken over spoorwegfotografie.

vorige       start       omhoog