Stibans

De naam STIBANS staat voor de STIchting tot Behoud van Af te voeren Nederlands Spoorwegmaterieel. De stichting werd in 1979 opgericht en kocht na een bliksemactie om aan geld te komen e-loc 1010 als vertegenwoordiger van de eerste serie elektrische locomotieven. Ook bij de conservering van ander, vaak later in het Spoorwegmuseum opgenomen materieel werd door Stibans veel werk verzet. Hieronder een aantal voorbeelden van dankzij de Stibans gered materieel.

In de ledenvergadering van september 2009 is besloten dat de Stibans het belangrijkste deel van haar collectie overdraagt aan het Spoorwegmuseum. Voor het andere materieel wordt een goede bestemming gezocht. De voorzitter van de Stibans, Peter-Paul de Winter, is daarna bij het Spoorwegmuseum benoemd tot Hoofd Collecties.

Hilversum, 13 juli 1972. Loc 1010 is in het laatste avondlicht onderweg met een Van Gend & Loos-trein van Amersfoort naar Amsterdam. Deze loc is als enige van de serie 1000 bewaard gebleven; helaas is ze niet meer dienstvaardig. De actie om deze loc te redden was aanleiding tot de oprichting van de Stibans.

Amsterdam Watergraafsmeer, 6 juli 1969. Afgevoerd driewagenstel 439, met de eveneens voor sloop bestemde tussenbak van treinstel 440. De twee kopbakken van treinstel 440 zijn bewaard gebleven als treinstel 252 van de Stibans. Dat treinstel heeft enige tijd gastvrijheid genoten in de Werkplaats Haarlem (foto's hieronder gemaakt op 27 oktober 1973). Het treinstel behoort tot materieel '36.

Valkenburg, 10 augustus 1970. Dienstwagen 180164. Dit is een voormalige vierassige gesloten 20-tons goederenwagen van de HSM. Een vergelijkbaar bagagerijtuig met remmershuis (HSM D 1920) is door de Stibans van de ondergang gered.

Hilversum, 22 februari 1969. Postrijtuig Pec 902 (later Pec 1902) in een trein richting Amersfoort. De oudste stroomlijnpostrijtuigen hebben een "deuk" in de kopwanden. Deze dateert uit de tijd dat de dieseltreinstellen een ander soort koppeling hadden dan de elektrische treinstellen. De postrijtuigen hadden daarom een dubbele koppeling. Het dieselgedeelte was omhoog geklapt als het rijtuig in een elektrische trein meereed. De Pec's hebben overigens maar weinig in dieseltreinen meegereden.

Spoorwegmuseum, oktober 1986. Stroomlijnpostrijtuig Pec 1902 heeft hier zojuist zijn plekje gevonden, dit met dank aan de nieuwe directie van het museum. De vorige directie had geen belangstelling voor historisch materieel dat naar de sloop dreigde te verdwijnen. Deze merkwaardige visie is een belangrijke motor geweest achter de oprichting van de Stibans.

Werkplaats Tilburg, 20 januari 1971. Thyristorproefrijtuig 30849781802 (Jules), ooit in dienst gesteld als mBD 9006. Tweede foto: Amsterdam, 3 augustus 1989. Jules, inmiddels geel en ingericht als ATB-meettrein, gefotografeerd vanuit een stoomtrein. Het motorrijtuig heeft later onderdelen moeten afstaan aan de Blokkendoostrein van het Spoorwegmuseum, en kan niet meer op eigen kracht rijden. Jules is tegenwoordig eigendom van de Stibans, net als zijn broertje mBD 9021, de latere houtwagen van de ongevallentrein.

Op 28 mei 2004 werd een montagewagen, die jarenlang bij Utrecht GE heeft gestaan, overgebracht naar de Watergraafsmeer. Loc 2215 en 1747 verzorgden het transport, hier gefotografeerd in Hilversum door Jeroen Mulders.

Het betreft de voormalige bovenleidingmontagewagen 80849791505 (oorspronkelijk mCd 9414). De laatste eigenaar was de NS Watersportvereniging, daarna heeft de Stibans zich over deze wagen ontfermd. In februari 2013 is ze alsnog in Blerick gesloopt.

Utrecht, 25 juni 1989. Treinstel 252, loc 1010 en Blauwe Engel 41: van de sloop gered dankzij de Stibans. Van dit materieel is alleen motorrijtuig 41, eigendom van het Spoorwegmuseum, rijvaardig.

Utrecht Centraal, 24 maart 2003. Loc 3737 en haar begeleidingsrijtuig, "stalen D" nummer D 7521, in 1931 gebouwd door Beijnes. Dit is een van de stalen bagagerijtuigen die dankzij de Stibans bewaard zijn gebleven.

Utrecht Centraal, 7 juli 2002. Museumtreinstel 273 pendelt met Hondekop 766 via Lunetten naar het 75-jarige Spoorwegmuseum. Treinstel 273 is dankzij de Stibans bewaard gebleven. Inmiddels behoort het treinstel tot de rijdende collectie van het Spoorwegmuseum. Het is de enige overgebleven vertegenwoordiger van materieel '46.

Tot de collectie van de Stibans behoorden ook locomotor 286 en de vooroorlogse loc 162.

10 jaar Stibans. Boekje over de activiteiten van de Stichting tot behoud van af te voeren Nederlands spoorwegmaterieel, in eigen beheer uitgegeven in 1989. De Stibans is opgericht in een tijd dat het Spoorwegmuseum weinig belangstelling had voor materieel dat door NS werd afgevoerd. Dankzij de stichting zijn onder andere loc 1010, treinstellen 252 en 273, postrijtuig Pec 1902, Blauwe Engel 41 en houten bagagerijtuig HSM D 1920 van de sloop gered.

Alle stalen getrokken rijtuigen op een rij. Uitgegeven door Stibans, 2003. Voer voor de nummerfetisjisten. Nummering, vernummeringen, afvoerdatum en dergelijke van alle stalen rijtuigen die bij de NS dienst hebben gedaan, inclusief Blokkendozen. Een register ontbreekt, maar de materieeltekeningen bieden enig houvast bij het zoeken van een bepaald rijtuig.

vorige       start       omhoog