|
Men spreekt van een "Engelsman" wanneer in een getrokken rangeerdeel gedurende de beweging een koppeling losgemaakt
wordt, waarna de snelheid van het voorste stuk van het rangeerdeel vergroot wordt. Tussen de twee delen wordt dan
een wissel omgelegd, waardoor het achterste deel een ander spoor oprijdt dan het voorste. De Engelsman (zonder
aanhalingstekens) noemt dit "double shunting".
Aldus Nieuw Spoor, maandblad voor het personeel der Nederlandsche Spoorwegen, november 1948. Dit berichtje verbaasde
mij, omdat ik het begrip Engelsman alleen kende als aanduiding van een Engels wissel. Van een machinist hoorde ik dat de
hier beschreven rangeerbeweging een "trekkertje" heet. Heel erg verboden, dus vreemd dat hier in een officieel NS-blad over
is geschreven. Hoe gaat een trekkertje in zijn werk? Een machinist die zich hier menigmaal aan heeft bezondigd legt uit:
Reglementair was zo'n 'trekkertje' een ten strengste verboden handeling. Niettemin maakte men er vooral in handwisselgebied
met beperkte mogelijkheden geregeld gebruik van. Je spaarde er namelijk vele extra bewegingen mee uit. Gezegd moet worden
dat je als machinist alleen instemde met een trekkertje als je ervan overtuigd was dat de rangeerders in kwestie dat
ook tot een goed einde wisten te brengen. Nadat duidelijk was waar de wagen achter de loc een andere kant op moest, nam een
rangeerder zodanig plaats op de loc of de wagen, dat hij al rijdend goed bij de van te voren langgedraaide koppeling kon komen.
De andere rangeerder nam plaats bij het wissel. Na het teken 'rijden' was het de bedoeling dat de machinist eerst optrok
en vervolgens even de locrem aanhaalde. De wagen liep zo netjes tegen de locomotief aan zodat de rangeerder, die soms op
zijn buik op een platte wagen lag, van de gelegenheid gebruik kon maken om de schalm uit de haak te tillen. De machinist
trok na het horen vallen van de koppeling zo snel mogelijk op tot boven het wissel en, vooral ook, voorbij de vrijbalk. De
tweede rangeerder bediende precies op het juiste moment het wissel tussen de loc en de rollende wagon en klaar was
Kees. Denk nu niet dat zo'n trekkertje bol stond van de wilde actie, want het was vooral een kwestie van goed inschatten en
beheerstheid. Je wist namelijk van te voren dat je echt ontzettend op je kop kreeg als er onverhoopt iets van zo'n trekkertje
kwam. Alles wat voorschriftelijk bepaald was, had je immers volkomen genegeerd en er bestond daarom geen enkel excuus
voor de mogelijk aan te richten ravage. Ik hoef je waarschijnlijk niet uit te leggen dat een trekkertje vaak maar net goed ging.
|
