Spoorboekjes

Mijn eerste spoorboekje is de zomerdienstregeling van 1961. Toen we op vakantie gingen - met de auto - mocht ik dit boekje bij de sigarenboer kopen. Ik begreep er weinig van, maar ik heb er uren in zitten bladeren.

Overigens verzamel ik geen dienstregelingen, maar ik heb er wel veel. Ik heb ook alle reisplanners, inclusief de oerversie 1989-1990. In een apart overzicht staan de buitenlandse spoorboekjes.

De basis voor elk spoorboekje is het tijd-wegdiagram. Lees ook hoe het zit met spoorboekloos rijden.

Hieronder staan ook vaak prijzen bij de spoorboekjes. Dat zijn de toenmalige verkoopprijzen. Mijn spoorboekjes zijn niet te koop, en al helemaal niet voor deze prijzen.

Spoorgids zomerdienst 1927

In 1927 gaf de firma Ultraphoon een Spoorgids zomerdienst 1927 uit. Ik heb dit boekje gescand (pdf). Het is een nogal compact boekje met zowel horizontale als verticale tabellen; voor de leesbaarheid heb ik ze waar nodig gekanteld. De tekens worden achterin uitgelegd en in het midden zit een spoorkaart. In het boekje zit ook een vouwblad van Ultraphoon (Duitse naam: Ultraphon). Deze firma verkocht bijzondere platenspelers en grammofoonplaten, een soort voorloper van de stereo-lp. In het boekje zegt Willem Mengelberg hierover: "overtreft alles wat ik tot dusver gehoord heb".

Officieele reisgids der Nederlandsche Spoorwegen
Kleine uitgave. 3 October 1936, 4 October 1937. Van beide boekjes de voor- en achterzijde.

Huwelijk H.K.H. Prinses Juliana, Z.D.H. Prins Bernhard, 7 januari 1937.

Spoorboekje met de speciale dienstregeling op 7 januari 1937, onder andere met de extra treinen die naar Den Haag werden ingelegd. H.K.H. = Hare Koninklijke Hoogheid, Z.D.H. = Zijne Doorluchtige Hoogheid. Meer royalty.

Officieele reisgids der Nederlandsche Spoorwegen en bijbehorende Alphabetische plaatsenlijst. Dienstregeling ingaande 15 mei 1938.

Reisgids voor Friesland. Spoor-, tram-, autobus- en bootdiensten. Zomerdienst 15 mei 1939.

Aangeboden aan de abonné's van het Nieuwsblad van Friesland.

Oorlogsdienstregelingen

Officieele reisgids der Nederlandsche Spoorwegen. Geldig van 10 juni 1940 af, en van 20 juli 1941 af. Dunne boekjes, want er reden minder treinen. Op de achterzijde een advertentie van Levens­verzekering­maatschappij "Utrecht" (later AMEV, nu ASR).

Officieele reisgids geldig van 5 juli 1943. De versie van 1 november 1943 (zie hier­onder) kostte eveneens 16 cent, alleen heeft die dunner papier. Tweetalig: Neder­lands en Duits!

Wat kost die reis? Ongedateerd, wat niet handig is voor een dergelijk boekje, maar het zal in dezelfde periode zijn verschenen als de reisgidsen die je hier ziet.

Gustav Giesberger

Gustav Giesberger, chef Dienstregelingen, met in zijn hand de door hem ontwikkelde eerste starre dienstregeling. Tijdens de oorlog was Giesberger de belangrijkste contactpersoon van NS voor de Duitse bezetter.

Dit schilderij hangt in het Spoorwegmuseum en is in 1943 gemaakt door Joop Moesman.

Wederopbouwperiode

Rechts een advertentie uit de Groene Amsterdammer van 14 mei 1949, over de nieuwe dienstregeling die een dag later zou ingaan. De afbeelding toont een toen gloednieuw treinstel mat.'46.

Personeelsadvertentie uit de Groene Amsterdammer
van 26 februari 1949.

Zie ook de spoorwegen in 1948.

Beperkte dienstregeling ingaande 15 mei 1949 (zomerdienst).

Achterop spoorboekjes werd vaak geadverteerd door levens­verzekerings­maatschappijen. Een beetje omineus, alsof reizen per trein zo gevaarlijk is. Op het omslag het uit 1946 stammende logo van de NS.

Het treinverkeer is na de oorlog weer redelijk op gang gekomen, hoewel verschillende secundaire lijnen het moesten doen met Crossley-bussen. Tussen Amersfoort en Kesteren reden geen treinen; de spoorbrug bij Rhenen was vernield en zou niet meer worden hersteld. Vanuit Apeldoorn liepen spoorlijnen naar Zwolle (met een aftakking naar Het Loo) en naar Dieren (de tegen­woordige VSM-lijn). Vanuit Assen kon je nog via Stadskanaal naar Zuidbroek. Tussen Lage Zwaluwe en Den Bosch liep de "Halve Zolenlijn" via Waalwijk. Vanuit Weert kon je een aantal malen per dag naar Hamont in België. Al deze lijnen zouden spoedig voor reizigersverkeer worden gesloten.

Dienstregelingen 2 oktober 1949 - 22 mei 1954

Nog niet in mijn collectie (9 boekjes)

Zomerdienst 23 mei - 2 october 1954

Nog te beschrijven

Zomerdienst 22 mei - 1 october 1955

Nog te beschrijven

Zomerdienst 3 juni - 29 september 1956

Nog te beschrijven

Dienstregelingen 30 september 1956 - 31 mei 1957

Nog niet in mijn collectie (3 boekjes)

Zomerdienst 1 juni - 27 september 1958

Nog te beschrijven

Winterdienst 28 september 1958 - 30 mei 1959

Nog te beschrijven

Zomerdienst 31 mei - 3 oktober 1959

Nog te beschrijven

Winterdienst 4 oktober 1959 - 28 mei 1960

Nog te beschrijven

Winterdienst 2 oktober 1960 - 27 mei 1961

Nog te beschrijven

Lange afstanden, winter 1956-57 (pdf)

Lange afstanden, zomer 1957 (pdf)

Zomerdienst 28 mei - 30 september 1961

288 pagina's, 75 cent

Op de voorpagina wordt "belangrijk nieuws" aangekondigd. Uitgaande van de starre dienstregeling die NS al vele jaren kent, zijn de volgende verbeteringen doorgevoerd: meer afwisselende stop- en sneltreinen; snellere lange-afstandsverbindingen; doorgaande verbindingen tussen de belangrijkste centra in Nederland en de aangrenzende gebieden in België en Duitsland; zoveel mogelijk regelmatige verdeling van de treinen over het uur in de gevallen waarin tussen belangrijke plaatsen meer dan één verbinding per uur bestaat.

Dienstregeling 31 mei 1964 - 29 mei 1965

288 pagina's, 1 gulden

In 1964 bestonden de spoorwegen 125 jaar.

Echte mannen reisden met de TEE, voor toeristen was er de Bergland Expres.

Enkele tabellen uit dit boekje zijn te vinden bij de thema's Nijmegen, Kleve en Oosterbeek.

Dienstregeling 28 mei 1967 - 25 mei 1968

320 pagina's, 1,25 gulden

Op het omslag treinstel 501, nog met lage koppelingen en in groene kleur. Het boekje is tijdens mijn rondreis door Nederland wat gehavend geraakt.

Zomerdienst 26 mei - 28 september 1968

328 pagina's, 1,25 gulden

Uit het voorwoord: "Het spoorboekje is de catalogus van het reizigersvervoer van de N.V. Nederlandse Spoorwegen. Er zijn ruim 300 stations in Nederland en U kunt van elk van die stations naar al de andere. Dat betekent het bestaan binnen onze grenzen van ruwweg 300 x 300 = 90.000 soorten reismogelijkheden. Een indrukwekkend getal, maar toch maar een fractie van de werkelijkheid. U kunt namelijk niet maar éénmaal per dag van station nummer 15 naar station nummer 230; minder dan 10 mogelijkheden zult U zelden treffen en als U de moeite wilt nemen na te tellen, hoe dikwijls U per dag van Amsterdam naar Haarlem kunt reizen, dan komt U tegen de 130 keer. Zo groeit over de dag gespreid het aantal reismogelijkheden dus uit van 90.000 tot enige miljoenen."

Enkele tabellen uit dit boekje zijn te vinden in het thema Utrecht Overvecht.

Winterdienst 29 september 1968 - 31 mei 1969

344 pagina's, 1,25 gulden

De dienstregelingtabellen nemen iets meer pagina's in beslag, maar er zijn geen noemenswaardige verschillen met de zomerdienstregeling. Op het omslag een foto van een van de eerste gele treinstellen van NS. Het meeste reizigers­materieel is nog groen, blauw of rood. Klik hier voor foto's uit dat jaar.

De advertentie is getekend door Dick Bruna, de geestelijk vader van Nijntje, het konijntje dat niet kan lachen.

Spoorboekje 1 juni 1969 - 30 mei 1970

392 pagina's, 1,30 gulden

Het spoorboekje heet nu voor het eerst ook "spoorboekje". Verder is het een heel jaar geldig; er verschijnen dus geen aparte zomer- en winterdienstregelingen meer. Het voorwoord vermeldt geen wijzigingen ten opzichte van de vorige dienstregeling.

Steeds meer treinen werden geel geschilderd. Op veel stations werd verwezen naar spoornummers in plaats van naar perronnummers. En ook werden er pictogrammen uitgedacht. Deze zouden in het spoorboekje van het volgende jaar worden toegelicht.

Spoorboekje 31 mei '70 - 22 mei '71

592 pagina's, 1,95 gulden

De tabellen zijn nu in tweekleurendruk. In een apart katern zijn de nieuwe Intercity-verbindingen opgenomen. Overstapverbindingen zijn uit de tabellen verdwenen.

Uit het voorwoord: "Het spoorboekje is gegroeid, het is langer en dikker geworden - en iets duurder ook. Die verandering van het uiterlijk is een rechtstreeks gevolg van een innerlijke verandering. Enige jaren reeds is de dienstregeling in een stroomversnelling; er is gewerkt naar 'Spoorslag '70'. En nu is het zover. Met de dienstregeling 1970-1971, die U in handen heeft, introduceert N.S. het Intercitynet, een landelijk systeem van lange afstand exprestreinen, doorvlochten met en gevoed door veelvuldig rijdende vlugge snel- en stoptreinen. Dit massaal aanbod van heel Nederland doordringend railvervoer vindt u in het spoorboekje, de catalogus van het reizigersvervoer der Nederlandse Spoorwegen."

Spoorboekje 23 mei '71 - 27 mei '72

538 pagina's, 1,95 gulden

Op het totaal vernieuwde spoorboekje van de vorige dienstregeling was veel kritiek gekomen. Het boekje was te dik, en het ontbreken van overstapverbindingen werd door velen gemist. Het zou nog jaren duren voordat deze informatie weer in het spoorboekje terecht kwam. Wel werd er wat gedaan aan de omvang, door een compactere vormgeving en dunner papier.

Spoorboekje 28 mei '72 - 2 juni '73

554 pagina's, 2,25 gulden

"Bericht aan de aandeelhouders. Tot uw beschikking staan 317 stations bediend door 165 elektrische 4-wagentreinen, 234 elektrische 2-wagentreinen, 130 dieseltreinen, 400 getrokken rijtuigen, 392 locomotieven. Samen goed voor het rijden en trekken van 120000 zitplaatsen. We rijden daarmee ongeveer 3800 treinen per dag. Een treinstel draait per jaar ca. 190000 km en blijft 25 jaar of langer in dienst. Wij vervoeren gemiddeld 500000 reizigers per dag, die dan samen een 22 miljoen kilometer afleggen. (...) Voor de 8100 miljoen kliometer, die we U in 1971 verkochten, ontvingen we van U bijna 450 miljoen gulden. Alles door elkaar een opbrengst van 5,5 cent per kilometer. De produktiekosten lagen tegen de 8 cent. Een deel van de kosten van het openbaar wordt door de overheid gedragen. (...) U hoeft daar niet van wakker te liggen. U moet er wel zoveel mogelijk gebruik van maken. (...) Geheel tot Uw dienst! NV Nederlandse Spoorwegen."

Spoorboekje 3 juni '73 - 25 mei '74

554 pagina's, 2,45 gulden

"Wéér bericht aan de aandeelhouders. U heeft onze door prijsverhogingen wat gedrukte verwachtingen over 1972 dik overtroffen door bijna evenveel kilometers te kopen als in 1971. Ruim 8 miljard. We zijn blij, dat onze inspanningen succes hadden om door een goed en veelvuldig vervoersaanbod, door een wéér van nieuwe artikelen voorzien assortiment voldoende tegenwicht te geven tegen de prijsstijging. (...) We hopen vervoer te bieden aan 500000 reizigers per dag. Liefst meer. Onze bijna 4000 treinen staan er klaar voor. En de 27000 spoormannen en -vrouwen ook. NV Nederlandse Spoorwegen."

Spoorboekje 26 mei '74 - 31 mei '75

598 pagina's, 2,45 gulden

In de jaren zeventig sloegen de tekstschrijvers van NS graag een populair toontje aan tegen de lezers van het spoorboekje. Een fragment: "Verplichte lektuur voor ieder die zegt: 'Veel te moeilijk', 'Daar begrijp ik niets van', 'Dat ver..... onleesbare spoorboekje', enz. enz. Allereerst U heeft gelijk!!! Het systematisch in één boekje onderbrengen van de tijden, waarop bijna 4000 treinen per dag ruim 300 stations aandoen, is een ondankbare bezigheid. Het kost duizend en één dag en nacht inspanning en levert lektuur, waarop de lezer reageert met 'Veel te moeilijk', 'daar begrijp ik...', enzovoorts, enzovoorts. Zie boven. U staat voor de keus: Naar 't station gaan en wachten tot er een trein komt (Er gaan wat treinen vandaag de dag -) òf: Er een kwartiertje tegenaan gooien en vaststellen, dat het opzoeken van een trein eigenlijk kinderspel is. Kies voor het laatste. Kinderspelletjes zijn boeiend."

Spoorboekje 1 juni '75 - 29 mei '76

548 pagina's, 3,50 gulden

"Betaal ons niet te veel.....! Dit is er te koop: Algemeen abonnement. 2e klas f 180 per maand. 1e klas f 270 per maand. Avondretours. Enkele reis (2e of 1e) plus een kwartje! Weekendretour. Zaterdag heen / zondag terug. Dagretour + f 1. Dagabonnement. f 24. Verlenging f 6 per dag, maximaal tot 5 achtereenvolgende dagen. 1e klas f 36 en f 9. Meer Manskaart. 2 personen f 40, 3 personen f 45, 4 personen f 50, 5 personen f 55, 6 personen f 60. 1e klas f 60, f 67,50, f 75, f 82,50 en f 90. 2 kinderen = 1 persoon. 8-daags kriskras-abonnement. f 52. 1e klas f 78. Kinderen half-geld. Vastrechtkaart. f 35 per maand. Reizen tegen halve enkele reisprijs 1e of 2e klas. Dames 60+. Driemaands- of jaarkaart, verkrijgbaar voor alle dames van 60 tot 65 jaar. Reizen tegen halve enkele reisprijs 1e of 2e klas. Driemaandskaart f 20. Jaarkaart f 50. 65+. Driemaandskaart of jaarkaart verkrijgbaar voor ieder, die 65 of ouder is en echtparen, waarvan de man deze leeftijd heeft. Reizen tegen halve enkele reisprijs 1e of 2e klas. Driemaandskaart f 20 voor één persoon, f 30 voor een echtpaar. Jaarkaart f 50 voor één persoon, f 75 voor een echtpaar. Gezinskaart. Reizen met alle ongehuwde kinderen tot en met 19 jaar op twee enkele reizen of twee dag- of avondretours en één dag naar keuze gratis reizen. Jaarkaart f 50. Tienertoerkaart. Tot en met 19 jaar in juni, juli en augustus 8 dagen f 32,50.

Spoorboekje 30 mei '76 - 21 mei '77

550 pagina's, 3,80 gulden

Nieuwe sporen rond Den Haag. In september 1975 kwam de verbindingsboog tussen Laan van Nieuw Oost Indië en Den Haag Centraal in gebruik. Van deze boog maken de treinen naar Rotterdam Hofplein gebruik; deze reden voorheen van en naar Den Haag Hollands Spoor. Op 30 mei 1976, de ingangsdatum van de nieuwe dienstregeling, komt een tweede verbindingsboog gereed, namelijk tussen Den Haag Centraal en Hollands Spoor. Daarmee is Den Haag Centraal niet langer geïsoleerd van de "Oude Lijn" Amsterdam - Haarlem - Leiden - Den Haag - Rotterdam. Verder meldt het spoorboekje dat de spitsuren in beweging zijn: vooral het avondspitsuur schuift naar voren. In verband daarmee is de dienstregeling van de toegevoegde spitstreinen aangepast.

Spoorboekje 22 mei '77 - 27 mei '78

518 pagina's, 3,80 gulden

Op 20 mei 1977 is het eerste deel van de Zoetermeerlijn in gebruik genomen. Elk kwartier rijden er Sprinters tussen Den Haag Centraal en Zoetermeer. Tussen Eindhoven en Venlo komen de eerste zeven nieuwe Intercity-treinstellen in gebruik. Tussen Helmond en Horst-Sevenum is het baanvak aangepast, zodat deze treinstellen daar 160 kilometer per uur kunnen rijden. Met Spoorslag '70 ging het aantal treinen omhoog van 2800 naar 4000. In de dienstregeling 1977-1978 verdwijnen 50 treinen waarvan de bezetting te laag is.

Spoorboekje 28 mei '78 - 26 mei '79

518 pagina's, 3,80 gulden

Rond de jaarwisseling 1978/1979 komt het eerste deel van de Schiphollijn gereed: tussen Schiphol en Amsterdam Zuid. Tramlijn 11 rijdt vandaar naar Amsterdam CS en terug. De lijn Tiel-Geldermalsen is geëlektrificeerd. Hiermee komt een eind aan het onder de draad rijden van dieseltreinen tussen Utrecht en Geldermalsen. Klik hier voor foto's.

Spoorboekje 27 mei '79 - 31 mei '80

536 pagina's, 3,80 gulden

"Het omslag. Héél anders. Het is van Pat Andrea (Den Haag 1942). Hij betrapte Rembrandt van Rijn. De opdracht voor het omslag van 1980 mag hij aan een door hem gekozen en voor ons betaalbare kunstbroeder doorgeven."

Op 30 september 1979 wordt de "lus" van de Zoetermeerlijn gesloten. Vanaf die datum gaan de treinen afwisselend linksom en rechtsom rijden. De luxe trein van Limburg naar de Randstad, die ingaande 1 oktober 1978 ging rijden, krijgt wat beter liggende vertrektijden uit Amsterdam en Den Haag. Voor deze Intercity-Plus wordt een toeslag van 6 gulden per enkele reis berekend. Wie zeker wil zijn van een plaats kan tot 9 uur 's avonds telefonisch een zitplaats reserveren. In de trein, die bestaat uit van de SNCF gehuurde rijtuigen, is allerlei extra's te verkrijgen, zoals een ontbijt. Van maandag t/m vrijdag rijden twee treinparen: 's ochtends van Heerlen naar Den Haag, en van Maastricht naar Amsterdam. 's Avonds terug.

Spoorboekje 1 juni '80 - 30 mei '81

534 pagina's, 3,80 gulden

"Het omslag. Wéér anders. Pat Andrea (Den Haag 1942) die met Rembrandt van Rijn voor enige opschudding zorgde geeft de kwast door aan Jeroen Henneman (Haarlem 1942). Ook Modern Art in New York heeft werk van hem. Vol spanning wachten we af welke kunstenaar in 1942 in Haastrecht geboren is."

Nieuw is de Intercity-dienst tussen Roosendaal en Oostende. Hierdoor is Antwerpen nu elk half uur bereikbaar vanuit Nederland. West-Duitsland is na enkele jaren aarzelen ook overgestapt op de zomertijd, zodat de klokken nu altijd gelijk lopen met die in de Benelux en Frankrijk. Dat scheelt "een stevige portie storende voetnoten" in het spoorboekje.

Spoorboekje 31 mei '81 - 22 mei '82

566 pagina's, 4,00 gulden

"Het omslag. Dit jaar Willem van Malsen, Utrecht 1940. Zwaaide om van Nederlandse letteren naar schilderen. Politiek tekenen in Vrij Nederland. Strip in Haagse Post. Exposities in Parijs."

De Schiphollijn wordt eindelijk in gebruik genomen. En de Veenendaallijn wordt na 40 jaar weer geactiveerd. De uurdienst tussen Den Haag en Keulen wordt sneller, en wordt volledig met splinternieuwe Intercity-rijtuigen gereden. "Binnenkort koffie aan boord." Op diverse andere trajecten eveneens een verbetering van de treindienst. De Intercity Plus vervalt, maar de Franse rijtuigen blijven rijden tussen Maastricht en Amsterdam.

Spoorboekje 23 mei '82 - 28 mei '83

566 pagina's, 4,25 gulden, oplage 460.000

"Het omslag. Dit jaar van Kees Verschuren. Princenhage 1941. Werkt sinds 1975 niet alleen in het vlakke schildervak maar ook ruimtelijk in architectonisch en stedebouwkundig verband. Geeft les aan de Rotterdamse Academie voor Beeldende Kunst."

Op de achterkant een advertentie van Utrecht Holland (later AMEV, Fortis, ASR) met een tekening van de nieuwste loc van de NS (1601, nog zonder konijnenhok op het dak) en een foto van De Arend. De uurdienst tussen Utrecht en Tiel wordt een halfuurdienst. De sedert 1980 instromende Intercity-rijtuigen zullen de oude rijtuigen plan E verdringen op de lijn Zandvoort-Limburg. In Groningen en Friesland komt nieuw dieselhydraulisch materieel in dienst. Op de Miljoenenlijn gaan gemoderniseerde tweetjes rijden.

Spoorboekje 29 mei '83 - 2 juni '84

566 pagina's, 4,45 gulden, oplage 440.000

"Het omslag. Van Herman Berserik, Den Haag 1921. Bezocht in zijn geboorte­plaats de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, waar hij later twintig jaar doceerde. Ontwerpt decors en kostuums voor toneel- en operaprodukties. Maakt schilderijen, tekeningen en grafiek: realisme met een vleugje bevreemding. Oordeel zelf." Het jongetje heeft overigens een motorrijtuig van de ZHESM op zijn arm.

De oude Hembrug, een belangrijk knelpunt voor het treinverkeer tussen Amsterdam en de kop van Noord-Holland, is vervangen door de Hemtunnel. De dienstregeling kan sterk worden verbeterd. De treinstellen mat.'46 verdwijnen, om plaats te maken voor Sprinters. De NS kampt met een groot materieeltekort; in de spits worden daarom treinen gereden met ouder materieel. Klik hier voor foto's.

Spoorboekje 3 juni '84 - 1 juni '85

562 pagina's, 5,00 gulden, oplage 410.000

"Het omslag. Berry Holslag 1947, Den Haag. Vanaf 1972 monumentale beelden en tableaus van glanzend, veelkleurig keramiek en hout met als motief, menselijke verhoudingen tegen een achtergrond van clichévoorbeelden uit de samenleving. Tussen 1977 en 1980 poëtische objecten met sterke materiaalcontrasten. Na 1979 ook fotografie en diaprojectie als beeldend middel. Woont en werkt in Den Haag."

In België wordt een starre dienstregeling ingevoerd zoals we die in Nederland al tientallen jaren kennen. In verband hiermee verschuiven alle dienstregelingtijden van NS twee minuten naar achteren. Tussen Groningen/Leeuwarden en Amsterdam komen de nieuwe IC3-treinstellen in gebruik. Tussen Maastricht en Aken gaan meer treinen rijden.

Spoorboekje 2 juni '85 - 31 mei '86

Vernieuwd spoorboekje. 660 pagina's, 5,75 gulden, oplage 500.000. Omslagontwerp Gert Dumbar.

Vernieuwd wil zeggen: de tabellen zijn anders ingedeeld. Er zijn geen aparte tabellen meer voor de Intercitytreinen: die staan nu in elke tabel tussen de stoptreinen in. Ze zijn wel makkelijk te herkennen doordat de tijden op een blauwe ondergrond zijn gedrukt. Ook zijn in de tabellen weer enige aansluitende verbindingen opgenomen, zoals dat vroeger veel gebeurde in spoorboekjes.

Verder wordt de komst van de eerste generatie dubbeldekkertreinen aan­gekondigd. Deze gaan in de spits rijden tussen Den Helder en Amsterdam, en tussen Amersfoort en Amsterdam. Vanaf januari 1986 tussen Utrecht en Den Haag, en vanaf voorjaar 1986 tussen West-Brabant en Den Haag.

Spoorboekje 1 juni '86 - 30 mei '87

740 pagina's, 6,50 gulden, oplage 440.000. Omslagontwerp Henk Haselaar.

De lijn Amsterdam CS-Schiphol is in gebruik genomen. De luchthaven is nu vanuit het hele land per trein bereikbaar. De speciale autobusdiensten Amsterdam-Schiphol en Utrecht-Schiphol zijn vervallen. De Intercity's van Amsterdam naar Den Haag en verder rijden niet meer via de Oude Lijn (Haarlem) maar via Schiphol.

Wat kostte de trein in die tijd? Bekijk de NS-tarieven 1987 (in guldens).

Spoorboekje 31 mei '87 - 28 mei '88

758 pagina's, 6,50 gulden, oplage 440.000. Omslagontwerp Theo van den Boogaard.

Het eerste deel van de Flevolijn is geopend: van Weesp naar Almere. Wie naar Lelystad wil neemt in Almere de snelbus. Station Hulshorst wordt gesloten.

Spoorboekje 29 mei '88 - 27 mei '89

740 pagina's, 6,50 gulden, oplage 380.000. Omslagontwerp Design NS.

De Flevolijn is door­getrokken van Almere naar Lelystad.

Spoorboekje 28 mei '89 - 26 mei '90

758 pagina's, 6,50 gulden, oplage 470.000. Omslagontwerp Frank Dam.

Voor in het boekje een aankondiging van de manifestatie Treinen door de tijd, die van 22 juni t/m 6 augustus 1989 zou plaatsvinden in Utrecht.

Geen grote wijzigingen in de dienstregeling. De naam Hilversum NOS is gewijzigd in Hilversum Noord.

Spoorboekje 27 mei '90 - 1 juni '91

806 pagina's, 6,50 gulden, oplage 425.000. Omslagontwerp Geert Setola.

In de spitsuren rijden extra Intercity's. Deze geven rechtstreekse verbindingen tussen Eindhoven en Zwolle (via Den Bosch, Utrecht en Amersfoort), en tussen Rotterdam of Den Haag en Arnhem (via Gouda, Utrecht en Ede-Wageningen). De reizigers op deze routes hoeven daardoor niet meer over te stappen in Utrecht. Deze toegevoegde Intercity's rijden ook op zaterdagochtend en zondagavond.

Spoorboekje 2 juni '91 - 30 mei '92

838 pagina's, 7,00 gulden, oplage 475.000. Omslagontwerp Lia van Hengstum.

De treinverbinding tussen Amsterdam en Köln is opgewaardeerd tot Eurocity. Er rijden negen treinparen per dag. Van 2 juni t/m 28 september is reserveren verplicht, van 29 september t/m 30 mei aanbevolen. Tussen Schiphol en Hannover rijden vier treinparen per dag, waarvan twee naar/van Berlijn. Verder rijden er drie treinparen tussen Hengelo en Hannover. De term D-trein vervalt: die heet voortaan internationale sneltrein (Int).

Spoorboekje 31 mei '92 - 22 mei '93

838 pagina's, 7,75 gulden, oplage 390.000. Omslagontwerp Rhonald Blommestijn.

Net als in het vorige spoorboekje kondigt de NS de komst van nieuwe dubbel­dekkers aan: "We kunnen u nog niet altijd de kwaliteit leveren die ons voor ogen staat, maar we werken er hard aan." Het traject Maastricht-Aachen via Simpelveld is opgeheven. In plaats daarvan is er een treindienst gekomen tussen Heerlen en Aachen.

Spoorboekje 23 mei '93 - 28 mei '94

854 pagina's, 8,75 gulden, oplage 350.000. Omslagontwerp Theo Barten, Den Bosch.

De verbinding tussen Weesp en Amsterdam RAI is gereed gekomen, met de nieuwe stations Diemen Zuid en Duivendrecht. Schiphol is daardoor veel beter bereikbaar geworden. In het najaar van 1993 worden de eerste twee sporen van de Willemsspoortunnel in Rotterdam in gebruik genomen, met het ondergrondse station Blaak. Verder is het knelpunt bij Gouda opgelost.

Spoorboekje 29 mei 1994 t/m 27 mei 1995

870 pagina's, 9,75 gulden, oplage 325.000. Omslagontwerp Karin Schreppers.

"De Treintaxi rijdt dit jaar vanaf nog meer stations, waaronder zelfs Utrecht. En wilt u vanuit de trein bellen, dan kunt u daarvoor in steeds meer Intercity- en sneltreinen terecht." Aldus de opgewekte mededelingen in het voorwoord. Verder werd alweer de komst van nieuwe treinen aangekondigd: tot september 1995 zouden er wekelijks zo'n 200 zitplaatsen bijkomen.

Wat betreft dat bellen: dat kon vanuit een telefooncel in de eerste klas van een aantal treinen. Deze reden tussen Amsterdam en Brussel, tussen Amsterdam en Limburg, tussen Den Haag en Venlo, en incidenteel ook op andere trajecten. Op stations kon je al wel mobiel bellen via Greenpoint, de voorloper van gsm. Dat werkte alleen in de buurt van een vast basisstation, dus niet in een rijdende trein.

Spoorboekje 28 mei 1995 t/m 1 juni 1996

966 pagina's, 9,75 gulden, oplage 310.000. Omslagontwerp Berry van Gerwen.

"Op een aantal lijnen zetten we nieuwe treinen in. Voor u betekent dat meer comfort en een kortere reistijd. Paradepaardje is onze Regiorunner, die al sinds begin dit jaar rijdt tussen Amsterdam en Vlissingen. Met zijn comfortabele stoelen is deze fonkelnieuwe dubbeldekker geknipt voor verbindingen op de middellange afstand. Met ingang van deze dienstregeling gaan de reizigers tussen Arnhem/Nijmegen en Den Helder met de Regiorunner reizen."

De verbindingen van Schiphol met het noorden en oosten van het land zijn verbeterd. Hilversum betaalt daarvoor de prijs: dat raakt zijn Intercity-status kwijt, een paar jaar na de oplevering van het nieuwe station.

Tussen Den Haag en Heerlen rijdt twee keer per dag in beide richtingen een IC+, waarin "meer dan de gebruikelijke service" wordt geboden.

Spoorboekje 2 juni 1996 t/m 31 mei 1997

888 pagina's, 9,75 gulden, oplage 325.000. Omslagontwerp Leendert Masselink.

De indeling van het spoorboekje is weer eens veranderd: de tabellen zijn anders opgezet en de kaart is vereenvoudigd. Ook zijn er nu korte gebruiksaanwijzingen in het Turks en Arabisch, naast de al jaren gebruikelijke teksten in het Engels, Duits en Frans. Blijkbaar was er weinig behoefte aan, want Turks en Arabisch zijn na een paar jaar weer verdwenen uit het boekje.

Een nieuwe sneltreinverbinding brengt Nijmegen en Roermond 21 minuten dichter bij elkaar. Tussen Leiden en Rijswijk kan nu over vier sporen worden gereden. Daardoor is nu een rechtstreekse verbinding mogelijk tussen Amsterdam CS en Den Haag CS. In de zomer van 1996 gaat de Thalys rijden: viermaal per dag tussen Amsterdam en Parijs.

Spoorboekje 1 juni 1997 t/m 23 mei 1998

856 pagina's, 9,75 gulden, oplage 310.000. Omslagontwerp Ronald Slabbers.

Dankzij de uitbreidingen van het spoor kunnen er in de Randstad meer treinen worden ingelegd. In de zomermaanden rijden er extra treinen tussen Amsterdam en Zandvoort.

Spoorboekje 24 mei 1998 t/m 29 mei 1999

936 pagina's, 9,75 gulden, oplage 105.000 (tweede druk). Omslagontwerp NS Design.

Op 24 mei 1988 is een totaal gewijzigde dienstregeling ingegaan: meer treinen, vooral in en naar de Randstad, kortere reistijden en betere aansluitingen. Op alle belangrijke lijnen rijden vier snelle treinen per uur. Vooral in de spits zijn er meer directe verbindingen tussen de grote steden. Na het verschijnen van de eerste druk van het spoorboekje is de dienstregeling nog verder aangepast, vandaar deze tweede gewijzigde druk.

Wat niet in het spoorboekje staat is de dienstregeling van NS-concurrent Lovers Rail, die een treindienst tussen Amsterdam en Haarlem is begonnen.

Spoorboekje 30 mei 1999 t/m 27 mei 2000

936 pagina's, 10,50 gulden, oplage 250.000. Omslagontwerp Design Factory.

Weinig veranderingen ten opzichte van de vorig jaar ingevoerde dienstregeling. Er rijden zo'n 5000 treinen per dag in Nederland en naar de buurlanden.

Een verandering is de komst van twee regionale vervoerders: NoordNed op de lijn Leeuwarden-Harlingen, en Syntus op de lijnen Zuthpen-Winterswijk-Doetinchem en Almelo-Mariënberg. De dienstregelingen staan in het spoorboekje en NS-kaartjes zijn geldig op deze lijnen.

Spoorboekje 28 mei 2000 t/m 9 juni 2001

968 pagina's, 10,50 gulden, oplage 240.000. Omslagontwerp Design Factory.

In het eerste spoorboekje van de nieuwe eeuw wordt de komst van de ICE International aangekondigd. Deze trein rijdt van 1 juni t/m 31 oktober dagelijks naar de wereldtentoonstelling EXPO 2000 in Hannover. Vanaf november 2000 vervangen deze treinstellen de EuroCity-treinen tussen Amsterdam Centraal en Köln Hbf.

De werkzaamheden rond Schiphol zijn gereed: de capaciteit van de spoortunnel is verdubbeld. In 2000 wordt begonnen met de aanleg van de Hemboog bij Amsterdam Sloterdijk.

NoordNed gaat nu ook rijden op de lijnen van Groningen naar Roodeschool, Delfzijl en Nieuweschans (-Leer).

Spoorboekje 10 juni 2001 t/m 14 december 2002

920 pagina's, 11,00 gulden/4,99 euro, oplage 225.000. Omslagontwerp Design Factory.

Weinig aanpassingen in de dienstregeling: het gaat om minutenwerk. Het spoorboekje is een half jaar langer geldig dan gebruikelijk. Dit omdat de Europese spoorwegmaatschappijen hebben afgesproken hun dienstregeling voortaan in de winter te wijzigen in plaats van aan het begin van de zomer.

Syntus heeft de lijn Arnhem-Doetinchem overgenomen van NS. Voor reizigers richting Winterswijk vervalt daarmee de overstap in Doetinchem. Syntus gaat met treinen van het type Lint rijden. Vanaf september 2001 gaan er Duitse treinen rijden tussen Enschede en Gronau.

Het station Houten Castellum wordt geopend, bereikbaar per NS-tram. Bij Woerden wordt gewerkt aan nieuwe sporen.

Spoorboekje 15 december 2002 t/m 13 december 2003

984 pagina's, 5,50 euro, oplage 180.000. Omslagontwerp Dart Design.

Tijdens het weekend, de feestdagen en de vakantieperioden is het beduidend rustiger in het openbaar vervoer, aldus het voorwoord, vandaar dat er dan minder treinen rijden. Deze afwijkingen zijn in de tabellen met gekleurde achtergrondrasters aangegeven. Erg overzichtelijk is dat niet, en de rasters zouden in het volgende spoorboekje niet terugkeren.

Door de komst van nieuwe Intercity-dubbeldekkers komen er iedere maand zo'n 800 stoelen bij. De ICE International tussen Amsterdam en Köln gaat zes keer per dag met 300 km/uur doorrijden naar Frankfurt. De Ardennen Expres van Amsterdam naar Luxemburg is vervallen.

Spoorboekje 14 december 2003 t/m 11 december 2004

952 pagina's, 5,50 euro, oplage 140.000. Omslagontwerp Dart Design.

Belangrijkste wijzigingen zijn het gereedkomen van de Gooiboog (sneller vanuit Utrecht en 't Gooi naar Flevoland) en de Hemboog (snellere verbinding tussen Noord-Holland en Schiphol). De Eurocity 'Berner Oberland', een getrokken trein met een fraai panoramarijtuig, is vervangen door een ICE naar Basel.

Vanaf 1 januari 2004 is het verboden te roken in binnenlandse treinen. In de treinen naar het buitenland zijn er tijdelijk nog wel mogelijk­heden. Ook op de stations mag niet meer worden gerookt, behalve in de daartoe ingerichte rookzones (foto links: Utrecht 1974).

Spoorboekje 12 december 2004 t/m 10 december 2005

984 pagina's, 5,50 euro, oplage 110.000. Omslagontwerp Dart Design.

Geen grote aanpassingen in de dienstregeling. Van 12 december 2004 tot 5 maart 2005 vindt een experiment plaats met aanpassing van de dienstregeling overdag, om inspectie en klein onderhoud aan het spoor door spoorbeheerder ProRail veiliger te laten gebeuren. Dit betekent dat op dinsdag of woensdag tussen 9.30 en 15.30 de dienstregeling kan worden gewijzigd op de volgende trajecten: Utrecht Centraal-Amersfoort, Utrecht Centraal-Hilversum, Amersfoort-Deventer-Enschede, Zwolle-Enschede.

Spoorboekje 11 december 2005 t/m 9 december 2006

984 pagina's, 5,50 euro, oplage 90.000. Omslagontwerp Mart Spruijt B.V. Op het omslag olympisch treinstel 4240.

Via de Utrechtboog bij Amsterdam Bijlmer kunnen de treinen uit de richting Utrecht nu linksaf naar Amsterdam Zuid WTC en Schiphol. Een deel van de Intercity's uit Eindhoven gaat hier gebruik van maken. (Later zijn deze stationsnamen veranderd in 'Amsterdam Bijlmer ArenA' en 'Amsterdam Zuid'.)

In Berlijn komt in mei 2006 het nieuwe Hauptbahnhof gereed. De treinen uit Amsterdam stoppen dan niet meer in Berlin Zoo.

Spoorboekje 10 december 2006 t/m 8 december 2007

984 pagina's, 5,50 euro, oplage 110.000. Omslagontwerp Mart Spruijt B.V.

Met ingang van deze dienstregeling veranderen alle treintijden. Sinds de jaren 70 zijn er tientallen stations bijgekomen en rijden er veel meer treinen. De mobiliteit in Nederland is flink toegenomen en zal blijven groeien, aldus het voorwoord, daarom moet ook de dienstregeling met z'n tijd meegaan.

In april 2007 komen de vier sporen tussen Utrecht en Amsterdam beschikbaar. Bij Utrecht wordt de halte Zuilen geopend, ter hoogte van de vroegere Werkspoor-fabriek.

Arriva neemt de lijn Dordrecht-Geldermalsen over. Connexxion gaat rijden op de Valleilijn tussen Amersfoort en Ede-Wageningen. Veolia neemt de exploitatie van de lijnen Nijmegen-Venlo-Roermond en Maastricht-Heerlen-Kerkrade over.

Stena Line stopt per 8 januari 2007 met de snelle verbinding tussen Hoek van Holland Haven en Harwich. Daarom vervallen de aansluitende boottreinen 'London Express' en 'Amsterdam Express'. Deze treinen hebben nog een blauwe maandag als (toeslagvrije) Eurocity gereden.

Spoorboekje 9 december 2007 t/m 13 december 2008

934 pagina's, 5,50 euro, oplage 90.000. Omslagontwerp Mart Spruijt B.V.

In Hilversum stoppen weer Intercity's. Dit station is het toneel van omvangrijke ombouw­werkzaamheden.

Buitenland
Wie het spoorboekje van NS omdraait, heeft het spoorboekje van NS Hispeed in handen: 72 pagina's met informatie over de verbindingen met het buitenland. De HSL-Zuid was nog niet gereed en de treinstellen hiervoor waren nog in de maak bij AnsaldoBreda. Diensten die Hispeed wel bood waren de Thalys naar Parijs, ICE International naar Keulen, Frankfurt en Basel, de Eurostar van Brussel naar Londen, de TGV vanaf Brussel of Parijs naar diverse steden in Frankrijk, de InterCity naar Berlijn, de InterCity naar Brussel, en de nachttreinen (CityNightLine, EuroNight) naar Zürich, München, Wenen, Milaan, Kopenhagen, Praag, Warschau en Moskou.

Spoorboekje 14 december 2008 t/m 12 december 2009

936 pagina's, 5,50 euro, oplage 70.000. Omslagontwerp Sinot Design Assoiates.

De verbinding tussen Utrecht en Schiphol is een succes; het aantal Intercity's is opnieuw uitgebreid. Bij Amsterdam is het nieuwe station Holendrecht geopend. Het trammetje bij Houten is vervangen door bussen.

Tussen Utrecht, Gouda, Rotterdam en Den Haag kunnen reizigers het comfort ervaren van de nieuwe generatie Sprinters (SLT). Een gelijkvloerse instap, aircondtioning en een transparant interieur bieden een nieuw kwaliteitsniveau voor het reizen op de korte afstanden, aldus het voorwoord, dat verder geen woorden vuilmaakt aan het ontbreken van toiletten.

Buitenland
Wie het spoorboekje van NS omdraait, heeft het spoorboekje van NS Hispeed in handen: 72 pagina's met informatie over de verbindingen met het buitenland. Aan de HSL-Zuid wordt nog steeds gewerkt, maar er is al wel een dienst­regeling voor opgesteld. Zodra de testfase voorbij is, gaat er op werkdagen 17 keer per dag een snelle trein rijden tussen Amsterdam, Schiphol en Rotterdam. Te zijner tijd volgen dan treinen naar Breda en Antwerpen.

Spoorboekje 13 december 2009 t/m 11 december 2010

934 pagina's, plus 72 pagina's voor het buitenlandse gedeelte, 5,50 euro, oplage 70.000. Omslagontwerp Sinot Design Assoiates.

Diverse kleinere aanpassingen in de dienst­regeling, waaronder tijdwinst voor reizigers naar Schiphol. Op de HSL-Zuid is de Fyra (getrokken treinen) gaan rijden, en ook de Thalys gaat er gebruik van maken.

Het werd nergens vermeld, maar dit zou het laatste spoorboekje van NS blijken te zijn.

Mini-spoorboekje 2013

125 pagina's, € 2,75

Tot en met december 2010 waren er door de NS uitgegeven papieren spoor­boekjes beschikbaar. Daarna was het kennelijk niet meer rendabel, omdat 'iedereen' inmiddels via internet zijn treinreis kon plannen. Reizigersorganisaties als Rover en treinreiziger.nl dachten daar anders over. Daarom brachten zij een afgeslankt spoorboekje uit, waarin de dienstregeling van de intercitytreinen (en de binnenlandse Fyra) is opgenomen. De tabellen met treintijden waren beschikbaar gesteld door NS.

Jaren geleden bracht de NS ook spoorboekjes uit met alleen de intercity-diensten. Die waren echt mini: ze pasten in je binnenzak. Dat lukt niet met het spoorboekje van 2013.

Op 9 december 2012 werd de Hanzelijn tussen Zwolle en Lelystad in gebruik genomen. Tussen Amsterdam en Brussel ging de Fyra (V250) rijden, maar dat duurde in de praktijk niet lang.

Mini-spoorboekje 2014
140 pagina's, € 3,50

Spoorboekje 2014
542 pagina's, € 8,50

Het in 2013 geïntroduceerde mini-spoorboekje heeft een vervolg gekregen. Bovendien is er nu ook een 'gewoon' spoorboekje waarin alle treinen staan. Niet alleen die van NS maar ook van de andere vervoerders.

Gebruikers van de nachttreinen moeten opletten: die krijgen nogal eens te maken met vervangend busvervoer. De Grensland Express tussen Hengelo en Bad Bentheim verdwijnt. Er gaan wat meer treinen naar Brussel rijden. De Fyra Amsterdam-Breda is omgedoopt tot Intercity Direct. Station Hilversum Noord heet nu Hilversum Media Park, en Nieuwschans mag zich voortaan Bad Nieuweschans noemen.

Spoorboekje 2015

704 pagina's, € 9,95, 700 gram

Dit jaar geen mini-spoorboekje meer. De intercitytabellen die hier in stonden zijn nu opgenomen in het spoorboekje. "Wel zo handig," aldus het voorwoord van Hildebrand van Kuyeren (treinreiziger.nl) en Ineke van der Werf (Rover). Zelf vind ik een smartphone handiger, maar kennelijk voorziet het papieren boekje nog steeds in een behoefte. Voordeel is ook dat je de dienstregeling jaren later nog kunt bekijken.

De vertrouwde treindienst tussen Amsterdam en Brussel, een paar jaar eerder gesneuveld als gevolg van het Fyra-avontuur, is weer teruggekeerd*. Verder rijden er op diverse trajecten meer Sprinters. De kwartierdienst tussen Utrecht en Breukelen tijdens de daluren is een halfuurdienst geworden (daarmee vervallen ook de vele lege kopmaakritten** tussen Utrecht en Maarsbergen). Verder rijden er meer intercity's tussen Amsterdam en Deventer.

*) De NS heeft er zelfs nieuwe Traxx-locs voor aangeschaft.
**) Langs Blokpost Bunnik.

De nieuwe dienstregeling

Vrijdag 14 oktober 2016. Om kwart voor acht ’s ochtends rinkelt de diensttelefoon in Blokpost Bunnik. Aan de lijn een vriendelijke dame die belt namens Radio 2.

“U bent toch Nico Spilt van de website Langs de rails? Voor u moet het een speciale dag zijn!” “Ik ontken alles. Wat bedoelt u?”

“Vandaag is de nieuwe dienstregeling van de NS bekend geworden.” “Oh ja, daar heb ik wel iets over gehoord, maar ik hou me daar niet zo mee bezig.”

“Maar op uw site staan een heleboel spoorboekjes.” “Ja dat klopt, maar ik heb er zoveel omdat ik ze nooit heb weggegooid. Ik vind treinen leuk, maar in nummers en tijden ben ik niet echt geïnteresseerd. Dat is een speciaal slag jongens en mannen.”

“Weet u dan misschien iemand die ik daarover kan bellen?” “Namen heb ik niet, maar er zijn wel websites waarop u dit soort mensen kunt vinden. Googlet u maar eens op Somda.”

Journalisten
Ik word een paar keer per jaar benaderd door journalisten van kranten of omroepen. Informatie geef ik graag en ze mogen ook alles van mijn website gebruiken. De redactie van Astrid Joosten heeft dat bijvoorbeeld weleens gedaan. Optreden voor radio of tv doe ik echter niet. Ik laat via mijn site al genoeg van mezelf zien.

De V van vertrek
In 1886 was de dienstregeling tot zo'n bekend fenomeen voor de treinreizigers geworden, dat de vitale onderdelen ervan gerust afgekort konden worden. Werd er op de dienst­regelingen van de diverse spoorwegmaatschappijen aanvankelijk nog voluit geschreven van vertrek en aankomst, of hoogstens voorzichtig afgekort (zoals in de zomerdienst­regeling van 1863 tussen Antwerpen en Rotterdam: Vertr. en Aank.), in de dienstregeling der treinen van 1886 waren de verkortingen op hun allerkortst: V. en A. Deze werden vervolgens lange tijd gebruikt in allerlei dienstregelingen en ook in de Officieele Reisgids der Nederlandsche Spoorwegen en de opvolgers daarvan. In die voorgangers van het huidige Spoorboekje was het gebruikelijk om de anders op bijna elke regel te herhalen V weer te geven door aanhalingstekens. In de zomer van 1969 verscheen de gids voor het eerst onder de titel Spoorboekje - een voorheen informele maar nu dus officiële benaming. Dat boekje liet de A voortaan bestaan maar liet zonder vermelding van reden de V weg. Die is sindsdien niet meer teruggekeerd.

Bron: "Achter de letter, encyclopedisch eenletterwoordenboek" door Diedrik van der Wal. Uitgeverij Alfabet, 2008. Geen ISBN. Zie www.eenletterwoordenboek.nl.

Over het spoorboekje en de N.S. Dick Otten. Uitgegeven door de Afdeling Propaganda van de NS. Ca. 1946.

Bestemd voor jeugdigen die meer wilden weten over het spoorboekje en het reizen per trein. Met vragenformulier dat je ingevuld kon opsturen naar de Nederlandsche Spoorwegen. Wie de vragen goed had beantwoord kreeg een diploma.

Hoe ontstaat een dienstregeling. Door Fred Thomas. Uitg. NS ca. 1941. Deel II uit de Spoorwegserie.

Wat niet in de dienstregeling staat. De geheimen van het spoorboekje. J.H. Bartman. Uitgegeven door de N.V. Nederlandsche Spoorwegen, afdeling Voorlichting. Ca. 1962.

VPRO Expresseboekje. In 1979 verzorgde de VPRO, samen met ROVER, een wekelijks radioprogramma vanuit een rijdende trein. Dit boekje is een weerslag van die uitzendingen. Hieraan werd onder andere meegewerkt door Peter Flik, Djoeke Veeninga, Wilma Soeterhuizen, Anton IJdo, Marnix Bruggeman, Hans Dorrestijn, Joop Waasdorp, Johnny van Doorn, Simon Vinkenoog en Ineke Lodder. Een van die uitzendingen vond plaats vanuit een stoomtrein.

De spelling Expresse is verkeerd, maar op de radio hoor je dat niet.

vorige       start       omhoog